Ο Καθηγητής αλλεργιολογίας του γενικού κρατικού Νίκαιας Νικόλαος Φαρμάκας μίλησε στο Cibum για τις σημαντικότερες τροφικές αλλεργίες που ταλαιπωρούν τους Έλληνες.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως ακόμα κι αν δεν είχε κάποιος αλλεργία ως παιδί, είναι πολύ πιθανό να την αναπτύξει μεγαλώνοντας αλλά και το αντίθετο. Για παράδειγμα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν περίπου 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν τροφική αλλεργία από τους ενήλικες και είναι πιο πιθανό να ξεφύγουν από αυτήν καθώς μεγαλώνουν.
“Οι πιο συχνές τροφικές αλλεργίες, στην ανήλικη ζωή χωρίζονται σε: κάτω των 3 ετών στο αυγό, στο γάλα και στην πρωτεΐνη ψαριού, ενώ από την ηλικία των 3 ετών και πάνω ως την εφηβεία, η αλλεργία στους ξηρούς καρπούς είναι η πιο διαδεδομένη (peanuts)”, μας λέει ο Νίκος Φαρμάκας, Επιστημονικά Υπεύθυνος του Τμήματος Αλλεργιολογίας Παίδων και Ενηλίκων στο Γενικό Κρατικό της Νίκαιας.
Βέβαια αν και είναι δύσκολο να ληφθούν ακριβή στοιχεία για τον επιπολασμό τροφικής αλλεργίας σε ενήλικες, ο κύριος Φαρμάκας, λέει πως όσον αφορά την ενήλικη ζωή, μετά τα 16 χρόνια, οι πιο συχνές αλλεργίες είναι στους ξηρούς καρπούς και στο ψάρι.
Μια αμερικανική έρευνα έδειξε ότι ένας στους δέκα ενήλικες ήταν αλλεργικοί σε τουλάχιστον ένα τρόφιμο, ενώ κάποιοι εμφανίζουν αλλεργίες στην ενήλικη ζωή, ενώ το Εθνικό Συμβούλιο Αλλεργιών της Αυστραλίας αναφέρει ότι ένας στους 50 ενήλικες έχει τροφικές αλλεργίες. Στην Ελλάδα τα δεδομένα δείχνουν πως οι αλλεργίες είναι πολύ χαμηλά, ενώ υπάρχουν και αρκετοί που εσφαλμένα πιστεύουν πως έχουν κάποια αλλεργία που στην πραγματικότητα δεν διαθέτουν. “Γενικά η τροφική αλλεργία στην Ελλάδα είναι κάτω από 2% στον γενικό πληθυσμό, σύμφωνα με την Europreval, την πιο μεγάλη μελέτη που έχει γίνει στην Ευρώπη, στην οποία συμμετείχε και η Ελλάδα. Μάλιστα υπάρχουν δε και αρκετοί που νομίζουν πως έχουν αλλεργίες ενώ στην πραγματικότητα δεν έχουν”, σημειώνει ο κύριος Φαρμάκας.
Όπως αναλύει η Clare Collins, Βραβευμένη Καθηγήτρια Διατροφής και Διαιτολογίας, στο Πανεπιστήμιο του Newcastle, στο TheConversation, oι τροφικές αλλεργίες είναι ανοσολογικές αντιδράσεις που περιλαμβάνουν ανοσοσφαιρίνη Ε (IgE), ένα αντίσωμα που είναι κεντρικό για την πρόκληση αλλεργικών αποκρίσεων. Αυτές είναι γνωστές ως «τροφικές αλλεργίες που προκαλούνται από IgE». Τα συμπτώματα τροφικής αλλεργίας που δεν προκαλούνται από IgE είναι συνήθως καθυστερημένες αντιδράσεις και ονομάζονται τροφικές δυσανεξίες ή υπερευαισθησία.
Τα συμπτώματα τροφικής αλλεργίας μπορεί να περιλαμβάνουν κνίδωση, πρήξιμο, δυσκολία στην κατάποση, έμετο, σφίξιμο του λαιμού ή του στήθους, δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, γρήγορο καρδιακό ρυθμό, ζάλη, χαμηλή αρτηριακή πίεση ή αναφυλαξία. Οι τροφικές αλλεργίες που προκαλούνται από την IgE μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή, επομένως όλοι οι ενήλικες χρειάζονται ένα σχέδιο διαχείρισης δράσης που έχει αναπτυχθεί σε συνεννόηση με την ιατρική τους ομάδα.
Ακολουθούν τέσσερις τροφικές αλλεργίες με τη μεσολάβηση IgE που μπορεί να εμφανιστούν σε ενήλικες:
1. Μεμονωμένες τροφικές αλλεργίες
Οι πιο συχνές τροφικές αλλεργίες που προκαλούνται από ανοσοσφαιρίνη Ε IgE σε ενήλικες σε μια έρευνα στις ΗΠΑ ήταν:
- οστρακοειδή (2,9%)
- αγελαδινό γάλα (1,9%)
- φιστίκι (tree nut) (1,8%)
- ξηροί καρποί (1,2%)
- ψάρια με πτερύγια (0,9%) όπως σολομός, μπακαλιάρος και πέρκα.
Σε αυτούς τους ενήλικες, περίπου το 45% ανέφερε ότι αντιδρούσε σε πολλαπλές τροφές. Αυτό συγκρίνεται με τις πιο κοινές τροφικές αλλεργίες της παιδικής ηλικίας: αγελαδινό γάλα, αυγό, φιστίκια και σόγια. Συνολικά, ο επιπολασμός της τροφικής αλλεργίας σε ενήλικες φαίνεται να αυξάνεται. Σε σύγκριση με παλαιότερες έρευνες που δημοσιεύθηκαν το 2003 και το 2004, ο επιπολασμός της αλλεργίας στα φιστίκια έχει τριπλασιαστεί περίπου (από 0,6%), ενώ οι ξηροί καρποί και τα ψάρια διπλασιάστηκαν περίπου (από 0,5% το καθένα), με παρόμοια οστρακοειδή (2,5%). Στην Ελλάδα, όπως τονίζει ο κύριος Φαρμάκας, η πιο δύσκολη τροφική αλλεργία είναι στα σιτηρά που ενώ αντιπροσωπεύει μόλις το 0,5% του γενικού πληθυσμού στη χώρα, είναι μια δύσκολη αλλεργία που δύσκολα ξεπερνιέται και στην πραγματικότητα αυτοί οι άνθρωποι δεν μπορούν να φάνε πουθενά.
3. Αλλεργία φρούτων-γύρης
Η αλλεργία στη γύρη φρούτων, που ονομάζεται σύνδρομο τροφικής αλλεργίας στη γύρη, είναι μια αλλεργική αντίδραση που προκαλείται από IgE. Σε ευαίσθητους ενήλικες, η γύρη στον αέρα προκαλεί την παραγωγή αντισωμάτων IgE έναντι των αντιγόνων της γύρης, αλλά αυτά τα αντιγόνα είναι παρόμοια με αυτά που βρίσκονται σε ορισμένα φρούτα, λαχανικά και βότανα. Το πρόβλημα είναι ότι η κατανάλωση αυτών των φυτών προκαλεί αλλεργική αντίδραση.
Οι πιο αλλεργιογόνες γύρες δέντρων είναι από σημύδα, κυπαρίσσι, ιαπωνικό κέδρο, λατέξ, γρασίδι και αμβροσία. Η γύρη τους μπορεί να αντιδράσει με φρούτα και λαχανικά, όπως ακτινίδιο, μπανάνα, μάνγκο, αβοκάντο, σταφύλια, σέλινο, καρότο και πατάτα και ορισμένα βότανα όπως το κύμινο, ο κόλιανδρος, το μάραθο, το πιπέρι και η πάπρικα.
Η αλλεργία στη γύρη φρούτων δεν είναι συχνή. Οι εκτιμήσεις για τον επιπολασμό είναι μεταξύ 0,03% και 8% ανάλογα με τη χώρα, αλλά μπορεί να είναι απειλητικό για τη ζωή. Ωστόσο στην Ελλάδα σύμφωνα με τους ειδικούς είναι μια πολύ συχνή αλλεργία που προκαλεί αλλεργική ρινίτιδα και αλλεργικό άσθμα και υποφέρει ένα 40%-50% του γενικού πληθυσμού. “Όταν υπάρχει το γονίδιο της αλλεργίας, το πως θα εκδηλωθεί η αλλεργία στην πορεία, είτε ατοπική, είτε άσμα, καθορίζεται από πόλους παράγοντες. Η τελική έκβαση έχει να κάνει με την κληρονομικότητα αλλά και με το περιβάλλον. Για παράδειγμα άλλες αλλεργίες παρουσιάζουν οι άνθρωποι της πόλης και άλλες σε επαρχίες”, σημειώνει ο κύριος Φαρμάκας.
Πριν λίγες μέρες , ερευνητές από την Ιατρική Σχολή Keck του USC ανακάλυψαν βασικές λεπτομέρειες σχετικά με τον ρόλο του σιδήρου στο αλλεργικό άσθμα, με τα ευρήματα να οδηγούν σε πιθανές νέες θεραπείες που προσφέρουν ανακούφιση σε ασθενείς με άσθμα και μια σειρά από άλλες αλλεργικές ασθένειες.
4. Τροφική αλλεργία που εξαρτάται από την τροφή, που προκαλείται από την άσκηση
Κατά τη διάρκεια της έντονης άσκησης, το στομάχι παράγει λιγότερο οξύ από το συνηθισμένο. Η διαπερατότητα του al και του εντέρου αυξάνεται, πράγμα που σημαίνει ότι τα μικρά μόρια στο έντερό σας είναι πιο πιθανό να διαφύγουν μέσω της μεμβράνης στο αίμα σας. Αυτά περιλαμβάνουν μόρια τροφής που πυροδοτούν μια αντίδραση IgE.
Εάν το άτομο έχει ήδη αντισώματα IgE στις τροφές που καταναλώνονται πριν από την άσκηση, τότε ο κίνδυνος πρόκλησης τροφικών αλλεργικών αντιδράσεων αυξάνεται. Αυτή η αλλεργία ονομάζεται τροφοεξαρτώμενη αλλεργία που προκαλείται από την άσκηση, με συμπτώματα που κυμαίνονται από κνίδωση και οίδημα, δυσκολία στην αναπνοή και αναφυλαξία. “Δηλαδή μπορεί κάποιος να καταναλώσει ζαμπόν χωρίς κάποιο πρόβλημα ενώ μετά το τζόκινγκ για παράδειγμα, μπορεί να εμφανίσει αναφυλαξία”, λέει ο κύριος Φαρμάκης
Οι συνήθεις τροφές ενεργοποίησης περιλαμβάνουν το σιτάρι, τα θαλασσινά, το κρέας, τα πουλερικά, το αυγό, το γάλα, τους ξηρούς καρπούς, τα σταφύλια, το σέλινο και άλλα τρόφιμα, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν καταναλωθεί πολλές ώρες πριν από την άσκηση.
Για να περιπλέξουν ακόμη περισσότερο τα πράγματα, οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να εμφανιστούν σε χαμηλότερα επίπεδα έκθεσης σε τροφή που προκαλεί το έναυσμα και να είναι πιο σοβαρές εάν το άτομο λαμβάνει ταυτόχρονα μη στεροειδή φλεγμονώδη φάρμακα όπως ασπιρίνη, πίνει αλκοόλ ή στερείται ύπνου.
Η αλλεργία που προκαλείται από την άσκηση εξαρτάται από τα τρόφιμα είναι εξαιρετικά σπάνια. Οι έρευνες έχουν υπολογίσει τον επιπολασμό μεταξύ 1 έως 17 περιστατικών ανά 1.000 άτομα παγκοσμίως με τον υψηλότερο επιπολασμό από την εφηβεία έως την ηλικία των 35 ετών. Οι πάσχοντες έχουν συχνά άλλες αλλεργικές καταστάσεις όπως αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα, αλλεργική επιπεφυκίτιδα και δερματίτιδα.
Σε γενικές γραμμές η τροφική αλλεργία ενηλίκων πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και τα εστιατόρια να διαθέτουν ενδείξεις, ώστε να μπορούν οι άνθρωποι να καταναλώνουν τροφές με ασφάλεια. Βέβαια κάτι τέτοιο στην Ελλάδα σε γενικές γραμμές δεν συμβαίνει με τους ειδικούς να τονίζουν τη σημαντικότητα του. “Στα περισσότερα εστιατόρια δεν υπάρχουν διακριτικά για την τροφική αλλεργία. Θα πρέπει ένας άνθρωπος με τροφική αλλεργία που γνωρίζει τι αλλεργία έχει, να μπορεί να πάει σε ένα εστιατόριο με ασφάλεια. Αν αφαιρέσουμε πολύ μεγάλα ξενοδοχεία που διαθέτουν ενδείξεις, τα υπόλοιπα είναι πολύ πίσω σε αυτό”, καταλήγει ο κύριος Φαρμάκας. Αυτό βέβαια συμβαίνει σε αρκετές χώρες, για παράδειγμα, το 59% των νοσηλειών αναφυλαξίας που σχετίζονται με τρόφιμα στο Ηνωμένο Βασίλειο αποδίδονται σε εγκαταστάσεις εστίασης. Άλλες μελέτες έδειξαν ότι 5 στις 7 περιπτώσεις θανάτων από αλλεργίες οφείλονται σε φαγητό από εστιατόρια.
Ακολουθήστε το Cibum 
