Συμπεριφορά στο φαγητό – Ούτε τα κουτάλια είναι φτυάρια ούτε το ανοιχτό στόμα αξιοθέατο ούτε το φαγητό μόνο δικό μας!

Οι βασικοί κανόνες καλής συμπεριφοράς την ώρα του φαγητού.

Της Έλενας Τασιοπούλου*

  Η Ελληνική φιλοξενία είναι ξακουστή στα απέραντα του κόσμου… Είναι αλήθεια ότι τα οικογενειακά τραπέζια μένουν στην ιστορία για όλο το σοι, εξάλλου είναι γνωστό ότι αποτελούν  crash test για κάθε νεοφερμένοη, με ότι αυτό συνεπάγεται…

 Στη χώρα  μας, σημασία για το τραπέζι έχει η καλή διάθεση,  το καλό φαγητό, το καλό κρασί και  οι χίλιοι καλοί που χωράμε γιατί όλα τα υπόλοιπα είναι ανούσια.

  Το να τηρούνται όμως  κάποιοι βασικοί κανόνες που καθιερώθηκαν διεθνώς σε κάθε τραπέζι, απ’ το πρόχειρο καθημερινό μέχρι το επίσημο ή γιορτινό, είναι αναπόσπαστο μέρος της φιλοξενίας της φροντίδας και του πολιτισμού/ κουλτούρας  μας.

Μην ξεχνάμε επίσης ότι οφείλουμε να μαθαίνουμε και στα παιδιά μας πως να συμπεριφέρονται σωστά στο απλό καθημερινό τραπέζι, ώστε οι κανόνες ορθής συμπεριφοράς να γίνουν μέρος του τρόπου που λειτουργούν και να γίνει  αναπόσπαστο κομμάτι και στην ενήλικη ζωή τους.

 Εξάλλου κάθε παιδί είναι σε θέση να μάθει τους κανόνες καλής συμπεριφοράς στο τραπέζι αρκεί να τους διδαχθεί με το σωστό τρόπο.

Ποιοί είναι οι βασικοί κανόνες καλής συμπεριφοράς την ώρα του φαγητού.

• Μια πρόσκληση στις 8 για φαγητό, σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε εκεί στις 8. Εγγλέζοι που λέμε…

• Τρώμε όσο πιο αθόρυβα γίνεται. Πρέπει να μασάμε με το στόμα κλειστό και να μην ρουφάμε όταν πίνουμε και δεν αφήνουμε επιφωνήματα…
• Χρησιμοποιούμε τα σκεύη μόνο για φαγητό. Δεν δείχνουμε με το μαχαίρι, ούτε το γλύφουμε για να το καθαρίσουμε από τις σάλτσες. Αν δεν χρησιμοποιούμε τα μαχαιροπήρουνα μας για να φάμε, το μόνο που επιτρέπεται να κάνουμε είναι να τα στηρίζουμε πάνω στο πιάτο μας.
• Το πιρούνι δεν είναι φτυάρι! Δεν το γεμίζουμε με μεγάλες ποσότητες φαγητού, λες και συμμετέχουμε σε διαγωνισμό φαγητού. Το μαχαίρι το κρατάμε με το δεξί χέρι και το πιρούνι με το αριστερό. Επίσης, πρέπει να το πιάνουμε με χαλαρό τρόπο και όχι με το χέρι σφιγμένο σε γροθιά.
• Παίρνουμε πάντα μικρές μερίδες. Όταν το φαγητό σερβίρεται σε μπούφε αποφεύγουμε το «σύνδρομο του γύπα» και δεν βουτάμε ότι υπάρχει πάνω στο μπουφέ. Είναι πιο κομψό να πάμε δεύτερη φορά στο μπουφέ, αν θέλουμε να φάμε παραπάνω.
• Δεν φυσάμε την μύτη μας ενώ καθόμαστε στο τραπέζι. Ζητάμε συγγνώμη και πηγαίνουμε στο μπάνιο ή σε μια απομακρυσμένη γωνιά, έξω από το δωμάτιο.
• Δεν τοποθετούμε το κινητό μας δίπλα στο πιάτο μας. Αν δεν περιμένουμε κάποιο έκτακτο τηλεφώνημα δεν υπάρχει και λόγος να υπάρχει ένα κινητό τηλέφωνο πάνω στο τραπέζι. Αν πρέπει να κάνουμε μια επείγουσα κλήση επίσης, δεν το κάνουμε ενώ καθόμαστε στο τραπέζι!  Ζητάμε συγγνώμη και απομακρυνόμαστε.
• Πλένουμε τα χέρια μας πριν καθίσουμε στο δείπνο. Δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από το να παρατηρήσει κανείς τα βρωμερά νύχια κάποιου ενώ τρώει.
• Είμαστε ευγενικοί, ακόμα και αν το φαγητό που σερβίρεται δεν συμβαδίζει με τις διατροφικές μας συνήθειες. Το ιδανικό θα ήταν να ενημερώνουμε όταν δεχόμαστε την πρόσκληση για δείπνο. Αν παρόλα αυτά, έχουμε κάποιο διατροφικό περιορισμό εξηγούμε στον οικοδεσπότη και ζητάμε μεγαλύτερη μερίδα από τα υπόλοιπα φαγητά.
• Δεν μιλάμε ποτέ με το φαγητό στο στόμα. Μασάμε το φαγητό μας, καταπίνουμε και μετά εκφράζουμε την άποψή μας.
• Δεν διακόπτουμε ποτέ τον συνομιλητή μας. Αυτό δεν αφορά τόσο τους καλούς τρόπους στη διάρκεια του τραπεζιού αλλά γενικότερα την συμπεριφορά μας προς τους άλλους. Το να ακούμε κάποιον πριν απαντήσουμε δείχνει ευγένεια και σεβασμό.
• Ζητάμε από τους συνδαιτυμόνες μας να μας περάσουν ό, τι χρειαζόμαστε, π.χ. την καράφα με το κρασί. Δεν γέρνουμε στον διπλανό μας, τεντώνοντας το χέρι για να πιάσουμε το αλάτι αλλά του ζητάμε ευγενικά να μας το δώσει.
• Όταν θέλουμε να σηκωθούμε από το τραπέζι κατά την διάρκεια του δείπνου αφήνουμε την πετσέτα πάνω στη καρέκλα. Όταν όλοι έχουν τελειώσει το φαγητό, ο οικοδεσπότης αφήνει την πετσέτα του δίπλα στο πιάτο και οι υπόλοιποι ακολουθούν το παράδειγμά του. Δεν πρέπει φυσικά να την τσαλακώσουμε ή να την ξαναδιπλώσουμε. Απλά την τοποθετούμε στην αριστερή πλευρά του πιάτου μας.
• Δεν σκαλίζουμε ή να μυρίζουμε ένα πιάτο πριν φάμε. Σε τραπέζι βρισκόμαστε… όχι σε εργαστήριο χημείας.
• Δεν γλείφουμε το πιρούνι, για να μην πάει χαμένη ούτε ελάχιστη ποσότητα της νοστιμότατης σάλτσας.
• Δεν ορμάμε για το αλάτι ή για κάποια πιατέλα που δεν βρίσκεται κοντά σας.
• Δεν σερβίρουμε πρώτα τον εαυτό μας από κάποια πιατέλα που μας ζητήθηκε να περάσουμε σε κάποιον άλλο.
• Δεν σερβίρουμε μια τεράστια μερίδα από ένα φαγητό που λατρεύουμε και ποτέ δεν ψάχνουμε για τα κομμάτια που μας αρέσουν πιο πολύ, αφήνοντας ελάχιστο γι’ αυτούς που ακολουθούν.
• Δεν προσφέρουμε υπολείμματα από το πιάτο μας στους άλλους καλεσμένους στο δείπνο (Γνωστή η εικόνα: «Θες να το φας εσύ; Δεν μπορώ πια… χόρτασα!»)
• Δεν χρησιμοποιούμε οδοντογλυφίδες στο τραπέζι μπροστά στους υπόλοιπους (ούτε η γνωστή κίνηση να «κρύβετε» με το ένα χέρι τη «δράση» σας… μετριάζει το κακό αυτής της εικόνας – προτιμήστε να σηκωθείτε από το τραπέζι και να γυρίσετε αφού τελειώσετε!)

Είμαι σίγουρη ότι  τώρα θέλετέ να με ρωτήσετε πως τρώμε τα παϊδάκια….

   …με το χέρι αγαπημένοι μου… και μην ξεχάσετε να τα γλείψετε κιόλας …εκεί είναι όλη η νοστιμάδα…!!!

Οι βασικές αρχές στο στήσιμο ενός τραπεζιού

1. Τα μαχαιροπίρουνα στοιχίζονται σε μια ευθεία περίπου 3 εκ. απ’ την άκρη του τραπεζιού, χοντρικά στη περασιά της καμπυλότητας του μεγαλύτερου πιάτου.
2. Τα μαχαιροπίρουνα μπαίνουν με την σειρά που θα χρησιμοποιηθούν στο δείπνο, από έξω προς τα μέσα. Μαχαίρια και κουτάλι δεξιά και πιρούνια αριστερά, εκτός της περίπτωσης που κάποιο ορεκτικό πιάτο, συνήθως θαλασσινό, τρώγεται με μικρό πιρούνι που δεν χρειάζεται συνοδεία από μαχαίρι. Τότε αυτό το πιρουνάκι πάει δεξιά, μια και το δεξί χέρι θα το χρησιμοποιήσει, στην ίδια λογική με το κουτάλι της σούπας. Τα μαχαιροπίρουνα του γλυκού μπαίνουν στην κορυφή του πιάτου στη διάταξη με την οποία τα χέρια θα τα πιάσουν (Δηλαδή, η βάση του πιρουνιού αριστερά και η βάση του κουταλιού δεξιά, ώστε να τα πιάσει το αντίστοιχο χέρι)
3. Για το ψάρι ιδανικά πρέπει να μπουν ειδικά μαχαιροπίρουνα.
4. Το βοηθητικό πιάτο για το ψωμί ή το μπολ της σαλάτας μπαίνει αριστερά, μαζί με το μαχαίρι του βουτύρου. Αν η σαλάτα είναι πρώτο πιάτο τότε απλά μπαίνει πάνω-πάνω στη στοίβαξη των πιάτων.
5. Τα πιάτα στοιβάζονται με μέγιστο τα τρία, με το πιάτο του κυρίως γεύματος κάτω και από πάνω του πρώτου και της σούπας. Αν το δείπνο έχει περισσότερα πιάτα, τότε θα γίνουν αλλαγές απ’ το προσωπικό ή τους οικοδεσπότες στη πορεία ή θα έρθουν τα πιάτα έτοιμα με το φαγητό μέσα.
6. Τα ποτήρια πάνε δεξιά και περιφερειακά προς το πιάτο. Πιο κοντά μπαίνει του λευκού κρασιού, μετά του κόκκινου και προς το κέντρο, του νερού.
7. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που θα χρειαστείτε να έχετε στήσει και ποτήρια για απεριτίφ/σέρι, λικέρ και αφρώδη οίνο, αλλά η βασική αρχή είναι: ότι συνοδεύει την αρχή του δείπνου πάει κοντά στην άκρη του τραπεζιού και ότι καταναλώνεται προς το τέλος, πάει προς το κέντρο σε περιφερειακή διάταξη, με
8. Η πετσέτα (πάντα υφασμάτινη σε επίσημο δείπνο) μπαίνει αριστερά διπλωμένη με όποιον ευφάνταστο τρόπο σκεφτείτε.

 *Έλενα Τασιοπούλου Νηπιαγωγός-συγγραφέας παιδικών βιβλίων.