Η θεωρία της “μεροληψίας επιβίωσης”.
Είναι συχνό φαινόμενο, τα άτομα που έχουν ζήσει έως τα 100, να δίνουν διατροφικές συμβουλές ή συμβουλές μακροζωίας γενικότερα, θεωρώντας πως γνωρίζουν την αιτία της μακροζωίας τους. Στην πραγματικότητα όμως είναι κάτι πιο περίπλοκο, αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών παραγόντων, και σίγουρα δεν κρίνεται εκ του αποτελέσματος. Ο Bradley Elliott Ανώτερος Λέκτορας Φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Westminster, δίνει μια ενδιαφέρουσα εξήγηση στο TheConversation, για το πως η συσχέτιση σε αυτήν την περίπτωση, δεν ισούται με την αιτιότητα.
“Στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι συμμαχικοί στατιστικολόγοι εφάρμοζαν τις δεξιότητές τους για να ελαχιστοποιήσουν τον αριθμό των βομβαρδιστικών που καταρρίφθηκαν από εχθρικά πυρά. Μελετώντας τα μοτίβα ζημιών των βομβαρδιστικών που επέστρεφαν από τη δράση, θα μπορούσαν να συνταχθούν χάρτες με τα πιο συχνά κατεστραμμένα μέρη των αεροπλάνων, έτσι ώστε να προστεθούν ακριβές, βαριές πανοπλίες σε αυτές τις περιοχές. Αρκετά απλό, σωστά; Στη συνέχεια, ακολουθεί ο στατιστικολόγος Abraham Wald που υποστηρίζει το ακριβώς αντίθετο σημείο. Τα αεροπλάνα που μελετούν είναι όλα εκείνα που επέστρεψαν από τη μάχη με εκτεταμένες ζημιές, αλλά τι γίνεται με αυτά που δεν επέστρεψαν; Ο Wald υποστηρίζει ότι η θωράκιση πρέπει να προστεθεί σε εκείνα τα μέρη που δεν έχουν υποστεί ζημιά σε όλα τα αεροπλάνα που επέστρεφαν, καθώς οποιοδήποτε αεροπλάνο χτυπήθηκε σε αυτές τις άθικτες περιοχές καταρρίφθηκε, χωρίς να επιστρέψει ποτέ για επιθεώρηση”, παραθέτει ο Elliott και καταλήγει: “Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως μεροληψία επιβίωσης ή γνωστική και στατιστική μεροληψία που εισάγεται μετρώντας μόνο εκείνα που πρόκειται να μετρηθούν, αλλά αγνοώντας αυτά που δεν «επιβίωσαν»”.
Ο ίδιος, για να εξηγήσει τι ακριβώς σημαίνει αυτή η έννοια, δίνει άλλο ένα παράδειγμα με μια ομάδα καπνιστών. “Φανταστείτε μια ομάδα 100 ατόμων, που όλοι έχουν καπνίσει όλη τους τη ζωή. Ως ομάδα, οι καπνιστές θα πέθαιναν νωρίτερα από καρκίνους, πνευμονικές παθήσεις ή καρδιακές παθήσεις, αλλά ένας ή δύο μπορεί να αψηφήσουν τις πιθανότητες και να ζήσουν μέχρι τα 100 χρόνια. Τώρα φανταστείτε τον ατρόμητο δημοσιογράφο να παίρνει συνέντευξη από την τυχερή ψυχή στα 100α γενέθλιά τους με την κλασική ερώτηση: «Σε τι αποδίδετε την επιτυχημένη γήρανση σας;» «Κάπνισμα ένα πακέτο την ημέρα», λέει ο νεοεκλεγμένος αιωνόβιος”. Είναι παρόμοια περίπτωση με τον βετεράνο πολέμου που απέδωσε την μακροζωία του στο ουίσκι, χωρίς να γνωρίζει τι πραγματικά έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε αυτό το αποτέλεσμα.
Ο Elliott λοιπόν μέσα από αυτά τα παραδείγματα, ρίχνει φως σε μια κατάσταση που υπάρχει ευρέως στην κοινωνία, με όλα αυτά τα παραδείγματα ανθρώπων που πέτυχαν παρά τις αντιξοότητες, αγνοώντας τα παραδείγματα ανθρώπων που προσπάθησαν, τα έδωσαν όλα και ποτέ δεν τα κατάφεραν.
Ο ίδιος μάλιστα σημειώνει πως ενώ γνωρίζουμε ότι η δια βίου άσκησή συνδέεται τους ηλικιωμένους με την ασυνήθιστα καλή υγεία τους σε μεγαλύτερη ηλικία, δεν μπορούμε να πούμε ευθέως ακόμη ότι το ένα προκαλεί το άλλο. Θα μπορούσε να είναι ότι τα άτομα με υψηλή δραστηριότητα προστατεύονται από χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης και οι καρδιακές παθήσεις. Αλλά μπορεί επίσης να είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι ενεργοί σε μεγαλύτερη ηλικία, καθώς δεν έχουν προσβληθεί από καρκίνο, διαβήτη ή καρδιακές παθήσεις νωρίτερα στη ζωή τους. Αντίθετα, θα μπορούσε να υπάρχει κάποιος άγνωστος τρίτος παράγοντας που δεν έχουμε ακόμη εντοπίσει σχετικά με αυτούς τους ανθρώπους που παραμένουν υγιείς έως τα βαθιά γεράματα.
Ακολουθήστε το Cibum 
