Ερευνητές εξέτασαν τι καθορίζει την ατομική ευτυχία για μια ομάδα άνω των 40.000 ατόμων
Οι άνθρωποι εδώ και καιρό αναρωτιούνται ποιο είναι τελικά το μυστικό και οι πηγές της ευτυχίας. Και μάλιστα τα τελευταία χρόνια, προσπάθειες όπως η Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας επιδιώκουν να βελτιώσουν την ευημερία σε όλο τον κόσμο. Και τελικά ποιο είναι το μυστικό της ευτυχίας; Πηγάζει η ευτυχία από μέσα μας ή διαμορφώνεται από εξωτερικές επιρροές όπως η εργασία, η υγεία, οι σχέσεις και οι υλικές συνθήκες; Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Human Behaviour που υποστηρίχθηκε εν μέρει από επιχορηγήσεις από το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης, δείχνει ότι η ευτυχία μπορεί να προέλθει είτε από μέσα μας είτε από εξωτερικές επιρροές, και από τα δύο ή από καμία — και το ποιο ισχύει, διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Υπάρχουν δύο κύρια μοντέλα ευτυχίας σύμφωνα με τη μελέτη. Η «από κάτω προς τα πάνω» προσέγγιση υποστηρίζει ότι η συνολική ευτυχία προέρχεται από την ικανοποίησή μας σε τομείς της ζωής μας, όπως ο πλούτος, η ευχάριστη εργασία και οι ικανοποιητικές σχέσεις. Έρευνες, τείνουν να ακολουθούν αυτό το μοντέλο, υποδηλώνοντας ότι βελτιώνουμε την ευτυχία σε κοινωνικό επίπεδο, για παράδειγμα μέσω πολιτικών που βελτιώνουν το εισόδημα ή την ποιότητα του περιβάλλοντος, αντί να στοχεύουμε σε παράγοντες που είναι εγγενείς σε ένα άτομο.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ: Αντιδράσεις για το ερωτηματολόγιο που καλούνται να απαντήσουν οι εργαζόμενοι
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Τι κρύβεται πίσω από τις έτοιμες σάλτσες ντομάτας; Σειρά ανακλήσεων προκαλεί ανησυχία
Για να δημιουργήσουμε αποτελεσματικές παρεμβάσεις, πρέπει να κατανοήσουμε τις πηγές της ευτυχίας, δήλωσε η Emorie Beck, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Ντέιβις και πρώτη συγγραφέας της μελέτης. «Όμως όλοι γνωρίζουμε ανθρώπους στη ζωή μας που βιώνουν τραυματικά γεγονότα, αλλά φαίνεται να είναι ευτυχισμένοι», είπε η Μπεκ. Έρευνες έχουν δείξει ότι σε όλους τους πληθυσμούς, μόνο ένα μέρος ευτυχίας μεταξύ ομάδων ανθρώπων μπορεί να αποδοθεί σε παράγοντες όπως ο πλούτος και το προσδόκιμο ζωής. Αυτό υποδηλώνει μια οπτική «από πάνω προς τα κάτω», όπου η ευτυχία δεν προέρχεται από εξωτερικές συνθήκες, αλλά από προσωπικές στάσεις και ιδιότητες, υπονοώντας ότι μπορούμε να βελτιώσουμε την ευτυχία βελτιώνοντας την ψυχική μας κατάσταση μέσω πρακτικών όπως ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας ή η θεραπεία, αντί να στοχεύουμε σε εξωτερικούς παράγοντες.
Ένα τρίτο μοντέλο είναι αμφίδρομο: Οι επιρροές από κάτω προς τα πάνω και από πάνω προς τα κάτω αλληλεπιδρούν μεταξύ τους για να δημιουργήσουν συνολική ευτυχία. Από αυτή την οπτική γωνία, η στόχευση είτε εγγενών είτε εξωτερικών παραγόντων θα πρέπει να βελτιώσει την ευημερία.
Έρευνες ικανοποίησης από τη ζωή
Η Μπεκ και οι συν-συγγραφείς Τζόσουα Τζάκσον του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις, Φέλιξ Τσέουνγκ του Πανεπιστημίου του Τορόντο και Στούτι Θάπα του Πανεπιστημίου της Τάλσα στην Οκλαχόμα, εξέτασαν τι καθορίζει την ατομική ευτυχία για μια ομάδα άνω των 40.000 ατόμων. Αυτά ήταν εθνικά αντιπροσωπευτικά πάνελ ερωτηθέντων που είχαν συμμετάσχει σε ξεχωριστές έρευνες για την ικανοποίηση από τη ζωή στη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ελβετία, την Ολλανδία και την Αυστραλία επανειλημμένα για έως και 30 χρόνια. Οι έρευνες κατέγραψαν τόσο την παγκόσμια ικανοποίηση από τη ζωή με την πάροδο του χρόνου όσο και την ικανοποίηση σε πέντε τομείς: υγεία, εισόδημα, στέγαση, εργασία και σχέσεις.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η μέτρηση της υποκειμενικής ευημερίας σε επίπεδο πληθυσμού δεν αντικατοπτρίζει πραγματικά την εμπειρία των ατόμων. Εάν ο στόχος είναι η βελτίωση της ευτυχίας σε ολόκληρη την κοινωνία, οι πολιτικές πρέπει να αντιμετωπίζουν τόσο εξωτερικούς παράγοντες όπως η υγεία, το εισόδημα, η στέγαση και η εργασία, όσο και ατομικές ιδιότητες όπως η προσωπική ανθεκτικότητα και ο σκοπός στη ζωή. Είναι σημαντικό ότι οι αποτελεσματικές πολιτικές θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στο ίδιο το άτομο, δήλωσε η Μπεκ. Η στόχευση εξωτερικών παραγόντων για άτομα των οποίων η ευτυχία δεν καθορίζεται από αυτούς πιθανότατα θα ήταν αναποτελεσματική.
Πηγή: Υλικό από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια – Ντέιβις
Αναφορά: Emorie D. Beck, Felix Cheung, Stuti Thapa, Joshua J. Jackson. Προς μια εξατομικευμένη προσέγγιση ευτυχίας για την καταγραφή της αλλαγής στην ικανοποίηση . Nature Human Behaviour , 2025; DOI: 10.1038/s41562-025-02171-z
Ακολουθήστε το Cibum 
