Μπορεί η μνήμη να επηρεάσει το τι και πόσο τρώμε;
Μια πρωτοποριακή μελέτη του Monell Chemical Senses Center, η οποία συνδέει τη μνήμη των τροφίμων με την υπερκατανάλωση τροφής, απάντησε σε αυτή την ερώτηση με ένα ηχηρό «Ναι». Με επικεφαλής τον Guillaume de Lartigue, PhD , Associate Member Monell, η ερευνητική ομάδα αναγνώρισε, για πρώτη φορά, το σύστημα μνήμης του εγκεφάλου που σχετίζεται με τα τρόφιμα και τον άμεσο ρόλο του στην υπερκατανάλωση τροφής και στην παχυσαρκία που προκαλείται από τη διατροφή.
Τα ευρήματα της μελέτης που δημοσιεύτηκαν στο Nature Metabolism, περιγράφουν έναν συγκεκριμένο πληθυσμό νευρώνων στον εγκέφαλο του ποντικιού που κωδικοποιούν τις μνήμες για τη ζάχαρη και το λίπος, επηρεάζοντας βαθιά την πρόσληψη τροφής και το σωματικό βάρος. «Στον σημερινό κόσμο, βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με διαφημίσεις και περιβαλλοντικά ερεθίσματα που έχουν σχεδιαστεί για να μας υπενθυμίζουν ευχάριστες εμπειρίες φαγητού», είπε ο Δρ. de Lartigue. «Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι ότι εντοπίσαμε έναν συγκεκριμένο πληθυσμό νευρώνων στον ιππόκαμπο που όχι μόνο σχηματίζει αυτές τις αναμνήσεις που σχετίζονται με τα τρόφιμα, αλλά καθοδηγεί επίσης τη διατροφική μας συμπεριφορά. Αυτή η σύνδεση θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις για το σωματικό βάρος και τη μεταβολική υγεία».
Αυτοί οι νευρώνες κωδικοποιούν αναμνήσεις της χωρικής θέσης τροφών πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, λειτουργώντας ως «ίχνος μνήμης», ιδιαίτερα για τη ζάχαρη και το λίπος. Η σίγαση αυτών των νευρώνων βλάπτει την ικανότητα του ζώου να ανακαλεί μνήμες που σχετίζονται με τη ζάχαρη, μειώνει την κατανάλωση ζάχαρης και αποτρέπει την αύξηση βάρους, ακόμη και όταν τα ζώα εκτίθενται σε δίαιτες που συμβάλλουν στην υπερβολική αύξηση βάρους. Αντίθετα, η επανενεργοποίηση αυτών των νευρώνων ενισχύει τη μνήμη για το φαγητό, αυξάνοντας την κατανάλωση και δείχνοντας πώς οι αναμνήσεις των τροφίμων επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά.
Αυτά τα ευρήματα εισάγουν δύο νέες έννοιες: πρώτον, στοιχεία ότι συγκεκριμένοι νευρώνες στον εγκέφαλο αποθηκεύουν μνήμες που σχετίζονται με τα τρόφιμα και δεύτερον, ότι αυτές οι μνήμες επηρεάζουν άμεσα την πρόσληψη τροφής. «Αν και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι θυμόμαστε ευχάριστες εμπειρίες φαγητού, θεωρήθηκε εδώ και καιρό ότι αυτές οι αναμνήσεις είχαν ελάχιστη έως καθόλου επίδραση στη διατροφική συμπεριφορά», είπε ο Δρ ντε Λάρτιγκ. «Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι ότι η αναστολή αυτών των νευρώνων αποτρέπει την αύξηση βάρους, ακόμη και ως απάντηση σε δίαιτες πλούσιες σε λίπος και ζάχαρη».
Ο υποεκτιμημένος ρόλος της μνήμης
Η μνήμη συχνά παραβλέπεται ως βασικός μοχλός της πρόσληψης τροφής, αλλά αυτή η μελέτη καταδεικνύει μια άμεση σχέση μεταξύ της μνήμης και του μεταβολισμού. Αυτό που ξεχωρίζει αυτή την ανακάλυψη από άλλες μελέτες που σχετίζονται με τη μνήμη είναι οι επιπτώσεις της στην κατανόηση της μεταβολικής υγείας. Η διαγραφή των νευρώνων που ανταποκρίνονται στη ζάχαρη στον ιππόκαμπο των ζώων όχι μόνο διαταράσσει τη μνήμη, αλλά μειώνει επίσης την πρόσληψη ζάχαρης και προστατεύει από την αύξηση βάρους, ακόμη και όταν τα ζώα εκτίθενται σε δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Αυτό υπογραμμίζει μια άμεση σχέση μεταξύ ορισμένων εγκεφαλικών κυκλωμάτων που εμπλέκονται στη μνήμη και τη μεταβολική υγεία, η οποία έχει παραβλεφθεί σε μεγάλο βαθμό στον τομέα της έρευνας για την παχυσαρκία.
«Τα συστήματα μνήμης στον ιππόκαμπο εξελίχθηκαν για να βοηθήσουν τα ζώα να εντοπίζουν και να θυμούνται πηγές τροφής που είναι κρίσιμες για την επιβίωση», είπε ο πρώτος συγγραφέας Mingxin Yang , φοιτητής διδακτορικού του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια στο εργαστήριο de Lartigue. «Στα σύγχρονα περιβάλλοντα, όπου το φαγητό είναι άφθονο και οι ενδείξεις υπάρχουν παντού, αυτά τα κυκλώματα μνήμης μπορεί να οδηγήσουν στην υπερκατανάλωση τροφής, συμβάλλοντας στην παχυσαρκία».
Συγκεκριμένα, αλλά ανεξάρτητα κυκλώματα
Μια άλλη βασική ανακάλυψη είναι ότι οι αναμνήσεις που σχετίζονται με τα τρόφιμα είναι πολύ συγκεκριμένες. Οι νευρώνες που ανταποκρίνονται στη ζάχαρη κωδικοποιούν και επηρεάζουν μόνο τις μνήμες και την πρόσληψη που σχετίζονται με τη ζάχαρη, ενώ οι νευρώνες που ανταποκρίνονται στο λίπος επηρεάζουν μόνο την πρόσληψη λίπους. Αυτοί οι νευρώνες δεν επηρεάζουν άλλους τύπους μνήμης, όπως η χωρική μνήμη για εργασίες που δεν σχετίζονται με τρόφιμα.
«Η ιδιαιτερότητα αυτών των κυκλωμάτων είναι συναρπαστική», είπε ο de Lartigue. «Υπογραμμίζει πόσο καλά συντονισμένος είναι ο εγκέφαλος για τη σύνδεση της τροφής με τη συμπεριφορά, διασφαλίζοντας ότι τα ζώα μπορούν να διαφοροποιήσουν τις διάφορες πηγές θρεπτικών συστατικών στο περιβάλλον τους». Έχουμε ξεχωριστούς τύπους νευρώνων που κωδικοποιούν τη μνήμη για τροφές πλούσιες σε λιπαρά έναντι της μνήμης για τροφές πλούσιες σε ζάχαρη. Αυτά τα χωριστά συστήματα προφανώς εξελίχθηκαν επειδή τα τρόφιμα στη φύση σπάνια περιέχουν τόσο λίπος όσο και ζάχαρη, υποθέτουν οι συγγραφείς.
Επιπτώσεις για τη θεραπεία της παχυσαρκίας
Τα ευρήματα της μελέτης ανοίγουν νέες δυνατότητες για την αντιμετώπιση της υπερφαγίας και της παχυσαρκίας. Στοχεύοντας τα κυκλώματα μνήμης του ιππόκαμπου, μπορεί να είναι δυνατό να διαταραχθούν οι ενεργοποιητές μνήμης που οδηγούν στην κατανάλωση ανθυγιεινών, θερμιδογόνων τροφών.
«Αυτοί οι νευρώνες είναι κρίσιμοι για τη σύνδεση των αισθητηριακών ενδείξεων με την πρόσληψη τροφής», είπε ο Δρ ντε Λάρτιγκ. «Η ικανότητά τους να επηρεάζουν τόσο τη μνήμη όσο και τον μεταβολισμό τους καθιστά πολλά υποσχόμενους στόχους για τη θεραπεία της παχυσαρκίας στον σημερινό κόσμο που είναι πλούσιος σε τρόφιμα».
Αυτή η συλλογική μελέτη διεξήχθη με συναδέλφους από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια και υποστηρίχθηκε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία.
Για να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη πατήστε ΕΔΩ.
Ακολουθήστε το Cibum 
