“Έχει φτάσει το χτένι στο κόμπο, η κλιματική κρίση δεν μας δίνει περιθώρια αναβολών” λέει ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Θεοφάνης Γέμτος.
«Η κλιματική αλλαγή σύμφωνα με τα αποδεκτά μοντέλα, φέρνει στη χώρα μας και ιδιαίτερα στη Θεσσαλία μικρή μείωση των βροχοπτώσεων, έντονες βροχοπτώσεις, περιόδους ξηρασίας και αύξηση θερμοκρασιών. Οι επιπτώσεις στις ζωές των κατοίκων είναι ιδιαίτερα οδυνηρές. Σε όλη τη χώρα αντιμετωπίζουμε φέτος παρατεταμένους καύσωνες, ξηρασία και έλλειψη υδάτων. Η Θεσσαλία, περιοχή με υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης σύμφωνα με τις υπάρχουσες μελέτες, έχει υποστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια ένα πλήρες δείγμα των προβλημάτων».
Αυτά μεταξύ άλλων, τονίζει στο Αθηναϊκό -Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο oμότιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Θεοφάνης Γέμτος, στο πλαίσιο σχετικών μελετών, κάνοντας λόγο για δύο τεράστιες πλημμύρες (Ιανός και Daniel, Elias), χειμώνες με λίγες βροχές και ελάχιστα χιόνια, θερμούς χειμώνες, ιδιαίτερα θερμά καλοκαίρια. Οι ζημιές που προκλήθηκαν και προκαλούνται, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ιδιαίτερα εκτεταμένες σε ανθρώπους, υποδομές, ζωικό και φυτικό κεφάλαιο και τις καλλιέργειες. Κύρια αιτία, σύμφωνα με τον ίδιο, η έλλειψη έργων διαχείρισης του νερού, που επέτειναν τις επιπτώσεις των καιρικών φαινομένων. Είναι προφανές, τονίζει ο κ. Γέμτος, ότι η Θεσσαλία και οι κάτοικοί της αντιμετωπίζουν κινδύνους από έλλειψη τεσσάρων ασφαλειών: ασφάλεια από πλημμύρες, ασφάλεια από ξηρασία, ενεργειακή ασφάλεια και επισιτιστική ασφάλεια.
Σύμφωνα με τον ίδιο, χρειαζόμαστε ανάσχεση της ροής των υδάτων στα γύρω ορεινά της πεδιάδας της Θεσσαλίας ώστε να αποφευχθούν ή να μειωθούν οι κίνδυνοι πλημμυρών. Το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμυρών ( ΣΔΚΠ σε διαβούλευση, υπό έγκριση) προτείνει εκτός των μέτρων εξασφάλισης ροής των ποταμών, έργα ορεινής υδρονομίας και τη δημιουργία των μεσαίων και μικρών φραγμάτων και αντίστοιχων ταμιευτήρων στον Ενιπέα, στο Μουζάκι, στην Πύλη, το Νεοχωρίτη (δυτικά) και Αγιονέρι, Καλούδα και Δελέρια (βόρεια). Αυτά θα περιορίσουν κατά τους μελετητές, τις επιπτώσεις ιδιαίτερα έντονων βροχοπτώσεων που δυστυχώς αναμένονται. Τα ίδια φράγματα και ταμιευτήρες προτείνουν (μεταξύ άλλων) και τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) εγκρίθηκαν πριν λίγες εβδομάδες) και σε συνδυασμό με τη μεταφορά ποσότητας νερού από το θεσσαλικό Αχελώο για να καλυφθεί το έλλειμμα ύψους 500 εκατ. κ.μ νερού που έχει σήμερα η Θεσσαλία με την υπάρχουσα γεωργία και κτηνοτροφία. Η τρίτη μελέτη που ανέθεσε η κυβέρνηση για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας στην εταιρεία HVA, προτείνει επίσης περίπου τα ίδια έργα και ταμιευτήρες για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας. Μάλιστα στο Master Plan που εκπόνησε, θεωρεί κρίσιμο στοιχείο την άμεση ενίσχυση των υπόγειων υδροφορέων με νερό από τον Αχελώο. Τονίζει ότι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα πολλές περιοχές της Θεσσαλίας κινδυνεύουν από ερημοποίηση. Ίδιο καμπανάκι κινδύνου χτυπά και μελέτη της Ακαδημίας Αθηνών για τις μελλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη Θεσσαλία, όπως την παρουσίασε ο Αντρέας Καραμάνος σε εκδήλωση στις 14/5/24 στη Λάρισα.
Ο ομότιμος καθηγητής τονίζει επίσης, πως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε όλη τη χώρα πρέπει να δημιουργηθούν φράγματα και ταμιευτήρες νερού τόσο για περιορισμό των κινδύνων πλημμύρας όσο και για εξασφάλιση νερού σε περιόδους ξηρασίας. Πρέπει να γίνει από όλους αντιληπτό ότι πλημμύρες και ξηρασία είναι οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος. Αυτό το έχουμε νιώσει άμεσα τα τελευταία δύο χρόνια στη Θεσσαλία. Είχαμε βροχές το Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2022. Ξηρασία τους επόμενους τρεις μήνες. Ελάχιστα χιόνια στα βουνά. Αποτέλεσμα οι υπάρχοντες ταμιευτήρες με ελάχιστα αποθέματα. Βροχές Μάιο, Ιούνιο. Ξηρασία μέχρι τον Σεπτέμβριο και τις πλημμύρες του Daniel. Με μεγάλη προσπάθεια η Αποκεντρωμένη Περιφέρεια και οι ΤΟΕΒ Ταυρωπού και Πηνειού κατάφερναν να ποτίσουν τα χωράφια τους μέχρι το τέλος Αυγούστου του 2023. Οι πλημμύρες (από Daniel, Elias) προξένησαν μεγάλες καταστροφές σε υποδομές αλλά πρόσθεσαν μεγάλες ποσότητες νερού στον ταμιευτήρα Ταυρωπού. Ακολούθησαν μήνες ξηρασίας, χωρίς χιόνια στα ορεινά. Ιούνιος και Ιούλιος του 2024 με πολύ υψηλές θερμοκρασίες που ζούμε. Παρ’ όλο που ένα μεγάλο μέρος της Θεσσαλίας πλημμύρισε, διευκρινίζει ο κ. Γέμτος, τα στοιχεία των αγροτών δείχνουν ότι οι υπόγειοι υδροφορείς δεν ενισχύθηκαν. Επομένως η εξάντληση των υπόγειων υδροφορέων συνεχίζεται χωρίς διακοπή. Μόνη ελπίδα η αντικατάσταση των γεωτρήσεων με επιφανειακά νερά που θα περιορίσουν τις αντλήσεις σε επίπεδα ετήσιας αναπλήρωσης που κάνει και από αυτή την πλευρά αναγκαία τη δημιουργία ταμιευτήρων για να σωθεί το οικοσύστημα.
Θα πρέπει εδώ να προσθέσουμε ότι η δημιουργία φραγμάτων και ταμιευτήρων θα συνδυαστεί και με τη παραγωγή ΥΗ ενέργειας που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα και μπορούν να αποτελέσουν αποθήκες ενέργειας (με αντλησιοταμίευση) χωρίς την ανάγκη μπαταριών και σπάνιων γαιών. Για να καταλήξει τονίζοντας:
«Έχει φτάσει το χτένι στο κόμπο. Οφείλει όλο το πολιτικό σύστημα της χώρας να αποφασίσει και να εφαρμόσει ένα μεγάλο πρόγραμμα δημιουργίας ταμιευτήρων νερού στη Θεσσαλία και στη χώρα για την ασφάλεια της ζωής των κατοίκων. Η κλιματική κρίση δεν μας δίνει περιθώρια αναβολών».
Αποστόλης Ζώης
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ακολουθήστε το Cibum 
