Απαγόρευση διαφημίσεων πρόχειρου φαγητού που απευθύνονται σε παιδιά και στην Ολλανδία

Περιορισμοί στην τηλεόραση, αλλά ανεξέλεγκτη η ψηφιακή διαφήμιση.

Η ολλανδική κυβέρνηση εντείνει τις προσπάθειες της για την προστασία των παιδιών από την επιρροή του πρόχειρου φαγητού, θέτοντας αυστηρότερους περιορισμούς στις διαφημίσεις και τις συσκευασίες προϊόντων.

Οι νέοι κανονισμοί προβλέπουν την απαγόρευση χαρακτήρων κινουμένων σχεδίων στις συσκευασίες γλυκών, καθώς και τον αποκλεισμό διαφημίσεων μπισκότων και άλλων ανθυγιεινών σνακ από την τηλεόραση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, η διαδικτυακή διαφήμιση παραμένει ανεξέλεγκτη, κάτι που οι ειδικοί εκτιμούν πως μπορεί να υπονομεύσει την πρωτοβουλία.

Ο υφυπουργός Νεολαίας, Πρόληψης και Αθλητισμού Vincent Karremans (VVD) ηγείται της προσπάθειας, ωστόσο η στρατηγική του στηρίζεται στην αυτορρύθμιση της ψηφιακής διαφήμισης. Έχει ήδη πραγματοποιήσει συναντήσεις με influencers, προσπαθώντας να τους ευαισθητοποιήσει σχετικά με τη δύναμή τους να διαμορφώνουν τις διατροφικές επιλογές των παιδιών, χωρίς όμως να προτείνει αυστηρότερους ελέγχους στο περιεχόμενό τους.

Το «παραθυράκι» του διαδικτυακού μάρκετινγκ

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, μόνο οι influencers με περισσότερους από 500.000 ακόλουθους υπόκεινται σε κανονισμούς για τα μέσα ενημέρωσης, αφήνοντας τη συντριπτική πλειονότητα των δημιουργών περιεχομένου εκτός περιορισμών. Ο Frans Folkvord, ερευνητής του Πανεπιστημίου του Tilburg και συνεργάτης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, προειδοποιεί ότι χωρίς ρυθμίσεις για το ψηφιακό περιβάλλον, η κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να ελέγξει την πραγματική έκταση του προβλήματος.

«Οι σημερινές στρατηγικές μάρκετινγκ είναι πολύ πιο προηγμένες από το παρελθόν», τονίζει ο Folkvord, αναφέροντας την αυξανόμενη χρήση «advergames» και τη διακριτική τοποθέτηση προϊόντων σε πλατφόρμες όπως το TikTok και το YouTube. Συχνά, influencers προβάλλουν ανθυγιεινά τρόφιμα με τρόπο που φαίνεται φυσικός, χωρίς να χρειάζεται καν να εμφανίσουν το λογότυπο μιας μάρκας.

Οι νέοι κανόνες θα απαγορεύσουν την προώθηση ανθυγιεινών τροφίμων σε παιδιά κάτω των 18 ετών, με βάση τις εθνικές διατροφικές οδηγίες (Schijf van Vijf). Ωστόσο, παραμένουν ερωτήματα για το εύρος και την εφαρμογή των περιορισμών. Για παράδειγμα, θα καταργηθούν και οι μασκότ γνωστών brands, όπως ο κλόουν των McDonald’s ή οι χαρακτήρες των M&M’s, εφόσον θεωρηθούν σύμβολα της μάρκας και όχι απευθείας προσανατολισμένα στο παιδικό κοινό;

Ο Karremans υποστηρίζει ότι υπάρχουν νομικά εργαλεία για την ενίσχυση των σχετικών νομοθεσιών (Warenwet και Mediawet), ώστε να προστατευτούν τα παιδιά από την επιρροή του ανθυγιεινού μάρκετινγκ.

Οργανώσεις όπως η FoodWatch αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα των εθελοντικών κατευθυντήριων γραμμών της βιομηχανίας, τονίζοντας ότι οι κατασκευαστές συνεχίζουν να παραβιάζουν τους κανόνες χωρίς συνέπειες. Η πρωτοβουλία De Gezonde Generatie ζητά την πλήρη απαγόρευση όλων των διαφημίσεων ανθυγιεινών τροφίμων που στοχεύουν ανηλίκους, συμπεριλαμβανομένων αυτών στις ψηφιακές πλατφόρμες.

Παρά τις δεσμεύσεις της βιομηχανίας, έρευνες δείχνουν ότι η προβολή διαφημίσεων πρόχειρου φαγητού σε παιδιά παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Ιλινόις στο Σικάγο, τα παιδιά κάτω των 12 ετών εκτίθενται σε περισσότερες από 1.000 διαφημίσεις τροφίμων τον χρόνο, με τις περισσότερες να αφορούν ανθυγιεινά προϊόντα.