Η υπόθεση των μολυσμένων με οξείδιο του αιθυλενίου τροφίμων, μπορεί να χαρακτηριστεί ως “σκάνδαλο”;
Υπάρχει ευρωπαϊκό «σκάνδαλο» του οξειδίου του αιθυλενίου; Η ευρωπαϊκή ένωση Foodwatch είναι πεπεισμένη γι΄αυτό. Αλλά τα στοιχεία είναι ακόμη ελλιπή για την ακριβή αποτίμηση του όγκου των μολυσμένων προϊόντων από την τοξική, καρκινογόνα και μεταλλαξιογόνα μυκητοκτόνα ουσία. Το οξείδιο του αιθυλενίου (ETO) είναι απαγορευμένο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ωστόσο, από το τέλος του 2020, έχει ανιχνευθεί σε πολλά προϊόντα.
Τον Σεπτέμβριο 2020, οι βελγικές αρχές εντόπισαν το προϊόν αυτό σε φορτία σουσαμιού που είχε εισαχθεί από την Ινδία. Η ουσία χρησιμοποιείται για να αποτρέψει την αλλοίωση των προϊόντων διατροφής κατά την μεταφορά τους προς τους τόπους διαμετακόμισης και κατανάλωσης.
Η Foodwatch για την διαφάνεια στον αγροδιατροφικό τομέα βεβαίωνε τότε ότι ορισμένα προϊόντα διατροφής περιέχουν δόσεις ETO «χίλιες φορές άνω του μέγιστου ευρωπαϊκού ορίου». Τότε πραγματοποιήθηκαν πολλά τεστ που οδήγησαν στην ανάκληση μεγάλου όγκου προϊόντων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και όχι μόνο προϊόντων που παράγονται με βάση το σουσάμι.
Ο Νέος κανονισμός της ΕΕ
Η Επιτροπή με τον κανονισμό 2022/1396 απαγόρευσε το οξείδιο του αιθυλενίου σε όλα τα πρόσθετα τροφίμων, ανεξαρτήτως προέλευσης του.
Οι νέοι κανόνες ορίζουν ότι κανένα υπόλειμμα άνω του 0,1 mg/kg αιθυλενοξειδίου — άθροισμα αιθυλενοξειδίου και 2-χλωρο-αιθανόλης που εκφράζεται ως αιθυλενοξείδιο — δεν θα υπάρχει στα πρόσθετα τροφίμων που αναφέρονται στη νομοθεσία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των μιγμάτων προσθέτων τροφίμων. Τα νέα όρια ισχύουν από την 1η Σεπτεμβρίου 2022, άρα η ανίχνευση της ουσίας σε όρια πάνω από τα επιτρεπόμενα οδηγεί σε άμεση ανάκληση του προϊόντος.
Το μέγιστο επίπεδο μπορεί επίσης να επανεξεταστεί στο μέλλον, με βάση την τεχνολογική πρόοδο για την επίτευξη χαμηλότερων ορίων ποσοτικοποίησης με συνήθεις μεθόδους ανάλυσης από εργαστήρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μαζική ανάκληση παγωτών
Η υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης στην Γαλλία ανακοίνωσε ότι ασχολήθηκε με 517 «σήματα συναγερμού» το 2020, κυρίως για σπόρους σουσαμιού και για προϊόντα που περιέχουν σπόρους σουσαμιού -μπισκότα, ψωμί ή έτοιμα γεύματα – και 1.446 το 2021, σε μπαχαρικά και καρυκεύματα, διαιτητικά προϊόντα «που περιείχαν μολυσμένες πρώτες ύλες», καθώς και παγωτά.
«Η ανίχνευση οξειδίου του αιθυλενίου στο κόμμι γκουάρ, που χρησιμοποιείται ευρέως στην βιομηχανία ειδών διατροφής, οδήγησε σε μαζικά μέτρα απόσυρσης-ανάκλησης στον τομέα του παγωτού», διευκρίνισε.
Στο Βέλγιο, όπου και σήμανε ο πρώτος συναγερμός, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για την Ασφάλεια της Τροφικής Αλυσίδας προχώρησε σε 105 ανακλήσεις προϊόντων το 2020 και σε 210 το 2021. Οι αριθμοί εκφράζουν «τον αριθμό των ανακλήσεων προϊόντων, αλλά όχι τον αριθμό των προϊόντων τα οποία αφορούσαν οι ανακλήσεις», σύμφωνα με δήλωση της υπηρεσίας στο AFP.
Αντίθετα, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν ήταν σε θέση να δώσουν στο AFP εκτίμηση για τον αριθμό των ανακλήσεων προϊόντων σε ευρωπαϊκή κλίμακα.
Η Κομισιόν δηλώνει ότι παρακολουθεί τις αρμόδιες αρχές, αλλά δεν διατηρεί στατιστικά δεδομένα για τα προϊόντα, εμπορικά σήματα ή κωδικούς τους οποίους αφορούν «τα σήματα συναγερμού» στο πλαίσιο του Συστήματος Ταχέως Συναγερμού για τα Τρόφιμα, μέσω του οποίου οι υγειονομικές αρχές κάθε χώρας μέλους ειδοποιούν τις ομολόγους τους σε περίπτωση εμφάνισης διακρατικού προβλήματος.
Η γαλλική Ania δήλωσε ότι «η επίπτωση είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, ίσως είναι πολύ νωρίς», ενώ η Food Drink Europe ήταν ακόμη πιο λακωνική: «Δεν έχουμε στοιχεία προς ανακοίνωσιν».
«Δεκάδες χώρες»
Ο αμερικανικός κολοσσός General Mills εξέδωσε αντίθετα ανακοίνωση για τις οικονομικές επιπτώσεις των ανακλήσεων αυτών.
Η ιδιοκτήτρια της φίρμας παγωτών Häagen-Dazs ανακοίνωσε στο περιθώριο της παρουσίασης των οικονομικών αποτελεσμάτων στις 21 Σεπτεμβρίου ότι η ανάκληση ορισμένων παγωτών το καλοκαίρι στην Ευρώπη, εξαιτίας της παρουσίας οξειδίου του αιθυλενίου, θα της κοστίσει στην ετήσια χρήση της μία ποσοστιαία μονάδα του λειτουργικού της κέρδους προσαρμοσμένου σε τρέχουσες τιμές».
Το προσαρμοσμένο λειτουργικό κέρδος της General Mills δεν είναι διαθέσιμο στις ανακοινώσεις του ομίλου, αλλά το 1% του λειτουργικού της κέρδους αποτιμάται στα 35 εκατομμύρια δολάρια περίπου. Η εταιρεία δεν θέλησε να σχολιάσει την εκτίμηση αυτή.
Στην ετήσια έκθεσή της για το 2021, η Foodwatch εκτιμά ότι στην υπόθεση αυτή που αφορά «δεκάδες χώρες», «το θέμα της ευθύνης των παραγωγών, των εισαγωγέων, των διανομέων έχει διαλάθει» και οι αρχές μοιάζει να έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις.
ΑΠΕ