Βασικές πληροφορίες για τις επιχειρήσεις τροφίμων και τους συνειδητοποιημένους καταναλωτές – Του Ιωάννη Σβαρδάγκαλου*
Τις τελευταίες μέρες ακούμε και διαβάζουμε πολλά περιστατικά τα οποία έχουν να κάνουν με τροφοδηλητηριάσεις καθώς επίσης και με επικίνδυνα συστατικά σε προϊόντα τροφίμων. Πολλοί είναι αυτοί που ρωτάνε τους επιστήμονες τροφίμων γιατί δεν υπάρχει κάτι που να ειδοποιεί όλους τους εμπλεκόμενους για αυτά τα περιστατικά και να προλαβαίνουν την εξάπλωση αυτών στις αγορές και στις χώρες που διακινούνται. Και όμως υπάρχει και λέγεται RASFF (Rapid Alert System for foods and feeds).
Το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) αποτελεί το βασικό εργαλείο διασφάλισης της επαρκούς και έγκαιρης ροής και ανταλλαγής πληροφοριών κυρίως μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν προκύπτει ή ανιχνεύεται κίνδυνος για τη δημόσια υγεία που προέρχεται από πηγές όπως τα τρόφιμα , τα υλικά συσκευασίας τροφίμων και οι ζωοτροφές.
Με αυτόν τον τρόπο τα μέλη του Συστήματος μπορούν να αναλάβουν ταχεία και συντονισμένη δράση για την αποτροπή κινδύνων που αφορούν την ασφάλεια των τροφίμων πριν να εμφανιστεί κίνδυνος βλάβης στην υγεία των καταναλωτών.
Η λειτουργία του Συστήματος βασίζεται στη ύπαρξη ενός δικτύου με σημεία επαφής σε κάθε μέλος που μετέχει στο Σύστημα και τα οποία ενημερώνουν σχετικά με προϊόντα (τρόφιμα , υλικά συσκευασίας τροφίμων και ζωοτροφές) που μπορεί να είναι επικίνδυνα για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων.
Εάν ένα μέλος του RASFF έχει πληροφορίες σχετικά με κίνδυνο για την δημόσια υγεία που μπορεί να προέρχεται από τρόφιμα, υλικά συσκευασίας τροφίμων και ζωοτροφές πρέπει να τις κοινοποιήσει άμεσα μέσω του RASFF στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαχέει την πληροφορία στα υπόλοιπα μέλη του Συστήματος ώστε να προβούν στην λήψη των απαραίτητων μέτρων όπως είναι η ανάκληση των σχετικών προϊόντων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στις 29/1/2024 καταγράφηκαν 16 ειδοποιήσεις που αφορούσαν παρουσία ζωικού DNA σε σνακ από σόγια, ορυκτέλαιο σε ρύζι , οξείδιο του αιθυλενίου σε βότανα κλπ ενώ στο πρόσφατο παρελθόν (2/1/2024) μέσω του RASFF είχε γίνει και ειδοποίηση από Κύπρο για αφλατοξίνες σε ξηρά σύκα που προέρχονταν από την Ελλάδα (με την ένδειξη serious).
Η χρησιμότητα του RASFF συνδέεται άμεσα με την ικανότητα των εταιρειών τροφίμων να έχουν την δυνατότητα ιχνηλάτισης των τελικών προϊόντων που διαχειρίζονται τόσο ως προς τον τελικό καταναλωτή όσο και ως προς τις χρησιμοποιούμενες πρώτες και βοηθητικές ύλες. Για το λόγο αυτό είναι υποχρεωμένες να εφαρμόζουν διαδικασίες ιχνηλασιμότητας και να αξιολογούν την αποτελεσματικότητα τους με εικονικές ασκήσεις ανακλήσεων όπως απαιτούν και τα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων (σχετικές παράγραφοι 7.9 &7.10.4 του προτύπου ISO 22000:2018)
*ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΒΑΡΔΑΓΚΑΛΟΣ Γεωπόνος Msc – Επικεφαλής Επιθεωρητής LETRINA SA