Τα κύρια πορίσματα έκθεσης που εκδόθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων για την αντοχή τροφιμογενών παθογόνων σε αντιβιοτικά
Δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), έκθεση σύμφωνα με την οποία βακτήρια ανθεκτικά σε βασικά αντιμικροβιακά εξακολουθούν να εντοπίζονται σε ανθρώπους και ζώα.
Τα ανθεκτικά στα αντιμικροβιακά βακτήρια που προέρχονται από ζώα που παράγουν τρόφιμα μπορούν να εξαπλωθούν στον άνθρωπο με την κατάποση ή με το χειρισμό τροφίμων που έχουν μολυνθεί με ζωονοσογόνα βακτήρια όπως Campylobacter, Salmonella ή Escherichia coli (E. coli ), από άμεση επαφή με ζώα ή μερικές φορές με μόλυνση του περιβάλλοντος. Οι λοιμώξεις από ανθεκτικά βακτήρια μπορεί να οδηγήσουν σε αποτυχίες της θεραπείας ή στην ανάγκη για θεραπεία αντιμικροβιακών δεύτερης γραμμής. Η κοινή βακτηριακή χλωρίδα μπορεί επίσης να σχηματίσει μια δεξαμενή γονιδίων αντίστασης, τα οποία μπορούν να μεταφερθούν μεταξύ βακτηριακών ειδών, συμπεριλαμβανομένων οργανισμών ικανών να προκαλέσουν ασθένειες.
Τα πρόσφατα δεδομένα επιτήρησης αποκαλύπτουν ότι η ανθεκτικότητα σε ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιμικροβιακά – όπως η αμπικιλλίνη, οι τετρακυκλίνες και οι σουλφοναμίδες – παραμένει επίμονα υψηλή τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα για βασικά παθογόνα, όπως η σαλμονέλα και το καμπυλοβακτηρίδιο. Η ανθεκτικότητα στην E. coli παρατηρείται επίσης συχνά στα ζώα, αν και η ανθεκτικότητα της Salmonella στις όρνιθες ωοπαραγωγής είναι χαμηλή.
Η υψηλή αντοχή στη σιπροφλοξασίνη, ένα εξαιρετικά σημαντικό αντιμικροβιακό φθοριοκινολόνης για τη θεραπεία των λοιμώξεων από Salmonella και Campylobacter, είναι μια αυξανόμενη ανησυχία. Η αντοχή στη σιπροφλοξασίνη βρέθηκε να αυξάνεται στη Salmonella Enteritidis και στο Campylobacter jejuni από ανθρώπους σε περισσότερες από τις μισές ευρωπαϊκές χώρες που υπέβαλαν δεδομένα. Υψηλά έως εξαιρετικά υψηλά ποσοστά αντοχής στη σιπροφλοξασίνη έχουν παρατηρηθεί στο Campylobacter από ζώα που παράγουν τρόφιμα και ειδικά στη Salmonella και το E. coli από πουλερικά. Αυτές οι τάσεις είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές καθώς η λίστα επιβλαβών βακτηρίων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το 2024 κατατάσσει την ανθεκτική στη φθοροκινολόνη μη τυφοειδή σαλμονέλα (ορότυποι σαλμονέλας που δεν προκαλούν τυφοειδή πυρετό) ως υψηλή προτεραιότητα.
Αντίθετα, η αντοχή σε άλλα κρίσιμα σημαντικά αντιμικροβιακά που χρησιμοποιούνται στην ανθρώπινη ιατρική παραμένει ασυνήθιστη για τη Salmonella και το Campylobacter, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα ζώα που παράγουν τρόφιμα.
Αν και η αντοχή στην καρβαπενέμη παραμένει σπάνια, η περιστασιακή ανίχνευση ανθεκτικού στην καρβαπενέμη E.coli σε τρόφιμα και ζώα απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση και περαιτέρω επιδημιολογικές έρευνες. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό επειδή τα ανθεκτικά στην καρβαπενέμη βακτήρια Enterobacterales αναγνωρίζονται ως κρίσιμη απειλή για τη δημόσια υγεία. Για να υποστηρίξει αυτή την προσπάθεια, το 2025 η EFSA θα δημοσιεύσει την πρώτη από μια σειρά γνωμοδοτήσεων σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της εμφάνισης και εξάπλωσης των εντεροβακτηριδίων που παράγουν καρβαπενεμάση στην τροφική αλυσίδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και στην Ελβετία.
Ωστόσο, υπάρχουν και θετικές τάσεις, με τα στοιχεία να αποκαλύπτουν σημαντική πρόοδο στη μείωση των επιπέδων αντίστασης σε αρκετές χώρες. Σχεδόν οι μισές ευρωπαϊκές χώρες που υπέβαλαν δεδομένα έδειξαν μείωση της αντοχής του Campylobacter στα μακρολιδικά αντιβιοτικά, τόσο στο C. jejuni όσο και στο C. coli, σε ανθρώπινες περιπτώσεις. Επιπλέον, η αντοχή των απομονωθέντων στελεχών Salmonella Typhimurium από τον άνθρωπο στις πενικιλίνες και τις τετρακυκλίνες έχει μειωθεί με την πάροδο του χρόνου. Οι σημαντικές αυξητικές τάσεις στον βασικό δείκτη έκβασης για την πλήρη ευαισθησία του E. coli, καθώς και οι σημαντικές φθίνουσες τάσεις στον βασικό δείκτη έκβασης για τον επιπολασμό του E. coli που παράγει ESBL-/AmpC δείχνουν ότι έχει σημειωθεί ενθαρρυντική πρόοδος στη μείωση της AMR σε ζώα παραγωγής τροφίμων σε αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ τα τελευταία χρόνια.
Οι δύο ευρωπαϊκοί οργανισμοί τονίζουν πως είναι απαραίτητη όχι μόνο μια ολοκληρωμένη προσέγγιση One-Health για την αντιμετώπιση της AMR αλλά είναι ζωτικής σημασίας, ισχυρά συστήματα επιτήρησης, συνετή αντιμικροβιακή χρήση και διατομεακή συνεργασία για τον μετριασμό του κινδύνου από ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια που μπορούν να εξαπλωθούν μεταξύ ζώων και ανθρώπων.
Παρά ορισμένες βελτιώσεις, η μικροβιακή αντοχή παραμένει μια σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία που απαιτεί συντονισμένη δράση με μια προσέγγιση One-Health. Τα βασικά μέτρα περιλαμβάνουν την προώθηση της υπεύθυνης χρήσης αντιμικροβιακών, τη βελτίωση της πρόληψης και του ελέγχου των λοιμώξεων, την επένδυση στην έρευνα για νέες θεραπείες και την εφαρμογή ισχυρών εθνικών πολιτικών για την αποτελεσματική καταπολέμηση της αντοχής.
Ακολουθήστε το Cibum 
