Οι ακούσιες συνέπειες των απαγορεύσεων ή των τελών στις πλαστικές σακούλες σουπερμάρκετ
Της Βιργινίας Κιμπουρόπουλου
Το πλαστικό ρυπαίνει το περιβάλλον και αυτό έχει πλέον γίνει ξεκάθαρο σε όλους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ολοένα και περισσότερα καταστήματα λιανικής να υιοθετούν εναλλακτικές λύσεις για σακούλες καταργώντας από τα καταστήματα τις μεγάλες πλαστικές ή χρεώνοντάς τες. Στα ίδια βήματα βαδίζουν και πολλές χώρες και πόλεις ανά τον κόσμο με τέλη και απαγορεύσεις, με τις ΗΠΑ να αποτελούν τρανταχτό παράδειγμα. Η ιδέα πίσω από αυτό, πέρα από την ίδια τη μείωση του πλαστικού, είναι να μειωθεί η χρήση τους ως σακούλες σκουπιδιών και η κατάληξή τους στις χωματερές.
Ωστόσο, είναι αποτελεσματική η τήρηση μιας τέτοιας στάσης για την ουσιαστική μείωση της πλαστικής σακούλας; Μια νέα ανάλυση από έναν ερευνητή του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια στις ΗΠΑ, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environmental and Resource Economics, διαπιστώνει ότι αυτές οι πολιτικές, ενώ δημιουργήθηκαν με καλές προθέσεις, μπορεί να προκαλέσουν την αγορά περισσότερων πλαστικών σακουλών στις κοινότητες όπου υπάρχουν. Αυτό συμβαίνει επειδή, ενώ οι πλαστικές σακούλες παντοπωλείου θεωρούνται αντικείμενο μιας χρήσης, συχνά βρίσκουν μια δεύτερη χρήση ως σακούλες για κάδους απορριμμάτων στα σπίτια των καταναλωτών, αναφέρει η ιστοσελίδα Science Daily. Όταν αυτές οι σακούλες για ψώνια φορολογούνται ή αφαιρούνται, οι άνθρωποι αναζητούν εναλλακτικές λύσεις που σημαίνει ότι αγοράζουν μικρές πλαστικές σακούλες σκουπιδιών. Η συγκεκριμένη μελέτη, σε αντίθεση με παλαιότερες, συνδύασε τόσο την επίδραση των απαγορεύσεων στις σακούλες όσο και το συνδυασμό αυτό με τα τέλη που επιβλήθηκαν σε αυτές και λαμβάνοντας, παράλληλα υπόψιν άλλες μεταβλητές, όπως το εισόδημα των κατοίκων και την πυκνότητα του πληθυσμού μιας περιοχής που επηρεάζει το πλήθος των σκουπιδιών που παράγονται.
Προσμετρώντας ως επιπλέον παράγοντα τη «δεύτερη ζωή» που παίρνουν οι πλαστικές σακούλες σουπερμάρκετ σε πολλά σπίτια, μελετητές και καθηγητές του πανεπιστημίου Texas A&M University μέτρησαν τις πωλήσεις πλαστικών σακουλών απορριμμάτων σε κομητείες με απαγορεύσεις ή τέλη και τις συνέκριναν με άλλες κομητείες χωρίς τέτοιες πολιτικές. Οι επιλεγμένες κομητείες βρίσκονταν αρκετά μακριά η μία από την άλλη για να λογοδοτήσουν τους αγοραστές που θα μπορούσαν να περάσουν σε μια γειτονική κομητεία για να αποφύγουν την πολιτική. Διαπιστώθηκε, λοιπόν, πως, για παράδειγμα στην Καλιφόρνια που έχει τέλη και απαγορεύσεις, οι μικρές σακούλες (4 γαλονιών) αύξησαν τις πωλήσεις τους ως και 75%, ενώ οι μεγαλύτερες (8 γαλονιών) ως και 110%. Αλλά ενώ οι πωλήσεις μικρών σακουλών σκουπιδιών αυξήθηκαν μετά την εφαρμογή των πολιτικών, οι πωλήσεις μεγαλύτερων σακουλών απορριμμάτων (13 γαλονιών) παρέμειναν σχετικά αμετάβλητες. Αυτό υπογράμμισε περαιτέρω τη διπλή ζωή των πλαστικών σακουλών σουπερμάρκετ, καθώς και την ανεξέλεγκτη χρήση γενικότερα της πλαστικής σακούλας ως είδος, αφού οι καταναλωτές βρήκαν έναν τρόπο να τις αντικαταστήσουν με άλλες.
Είναι σημαντικό, όπως αναφέρουν οι ερευνητές, για τους αρμόδιους πολιτικούς να κατανοήσουν τις ακούσιες συνέπειες των απαγορεύσεων ή των τελών στις πλαστικές σακούλες πριν τις εφαρμόσουν. Και, εάν οι κάτοικοι επαναχρησιμοποιούν σακούλες για κάδους απορριμμάτων, μπορεί επίσης να επηρεάσει τη συνολική χρήση.