Οι πληροφορίες στη συσκευασία σχετικά με τις ημερομηνίες λήξης μπορούν να αλλάξουν τη συμπεριφορά των νοικοκυριών στο θέμα της σπατάλης τροφίμων.
Μέχρι σήμερα μελέτες έχουν δείξει ότι οι ημερομηνίες λήξης στις συσκευασίες τροφίμων μπερδεύουν τους καταναλωτές και κάθε άλλο παρά βοηθούν στη μείωση της σπατάλης τροφίμων. Σε πρόσφατη μελέτη, το Wageningen Food & Biobased Research διερεύνησε κατά πόσο οι επιπλέον πληροφορίες στη συσκευασία μπορούν να βοηθήσουν τους καταναλωτές να διακρίνουν μεταξύ των ημερομηνιών «ανάλωση έως» ή των ημερομηνιών «καλύτερα πριν από».
Σε ένα πείραμα συμπεριφοράς, οι συμμετέχοντες έλαβαν 12 προϊόντα με πλασματικές ημερομηνίες λήξης (οκτώ ληγμένα, τέσσερα χωρίς λήξη) και τους ζητήθηκε να ετοιμάσουν μια πιατέλα σνακ με αυτά τα προϊόντα όσο ήταν ακόμα καλά για κατανάλωση. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες έλαβαν προϊόντα με επιπλέον πληροφορίες σήμανσης ημερομηνίας (οπτική εικόνα συν επεξηγηματικό κείμενο), στις συσκευασίες, ενώ οι άλλοι μισοί έλαβαν τα ίδια προϊόντα χωρίς αυτές τις επιπλέον πληροφορίες.
«Θέλαμε να κατανοήσουμε καλύτερα τα αποτελέσματα της προσθήκης οπτικών ενδείξεων και επιπλέον κειμένου σχετικά με τη σήμανση ημερομηνίας στις συσκευασίες προϊόντων», εξηγεί η Gertrude Zeinstra, ανώτερος επιστήμονας Food, Health and Consumer Research στο Wageningen Food & Biobased Research. Οι καταναλωτές παρατηρούν και κατανοούν αυτές τις πληροφορίες; Βοηθά τους καταναλωτές στη διάκριση μεταξύ των ημερομηνιών βέλτιστης πριν και χρήσης; Και επηρεάζει τους καταναλωτές στην απόφασή τους να χρησιμοποιήσουν ή να απορρίψουν τρόφιμα σε μια πραγματική κατάσταση, συμβάλλοντας έτσι στην πρόληψη της σπατάλης τροφίμων;
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι πρόσθετες πληροφορίες στη συσκευασία οδήγησαν σε διαφορετικές συμπεριφορές για τα τρόφιμα που υπερέβαιναν την ημερομηνία «χρήση έως» και την ημερομηνία «καλύτερα πριν από», αλλά οι επιπτώσεις στις επιλογές απόρριψης τροφίμων ήταν ασύμμετρες. Τρόφιμα μετά την ημερομηνία λήξης απορρίπτονταν πιο συχνά εάν υπήρχαν επιπλέον πληροφορίες στις συσκευασίες, κάτι που είναι επιθυμητό από την άποψη της ασφάλειας των τροφίμων. Για τα τρόφιμα που ξεπερνούσαν την ημερομηνία «καλύτερα πριν από», δεν ήταν δυνατό να αποδειχθεί η επιθυμητή επίδραση των επιπλέον πληροφοριών στις επιλογές απόρριψης τροφίμων, καθώς αυτά τα τρόφιμα σχεδόν δεν απορρίφθηκαν καθόλου. Απαιτείται μελλοντική έρευνα για να αξιολογηθεί εάν οι επιπλέον πληροφορίες στη συσκευασία μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση των απορριμμάτων τροφίμων σε λιγότερο μορφωμένους καταναλωτές ή για τρόφιμα με μεγαλύτερες περιόδους λήξης.
Σύμφωνα με τη μελέτη η σωστή κατανόηση των όρων δεν οδηγεί αυτόματα στην επιθυμητή ενέργεια ενώ, αν και η υποτιθέμενη μείωση της σπατάλης τροφίμων δεν μπόρεσε να αποδειχθεί, τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη δυνατότητα πρόσθετης επικοινωνίας στη συσκευασία στην αλλαγή της πρακτικής απόρριψης των τροφίμων που σχετίζονται με την ημερομηνία. Αντί να εξηγείται η έννοια των όρων σήμανσης ημερομηνίας, οι επιπλέον πληροφορίες θα πρέπει να στοχεύουν στις σχετικές ενέργειες (τι να κάνετε με τα τρόφιμα που έχουν παρέλθει η ημερομηνία λήξης τους) λένε οι ερευνητές.