Περισσότερο από ποτέ ορατός ο κίνδυνος από τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα
Η καθημερινή κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων, όπως ζαχαρούχα ποτά, πατατάκια, συσκευασμένα μπισκότα και γλυκίσματα, σχετίζεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πλήθους προβλημάτων υγείας, σύμφωνα με νέα συστηματική ανασκόπηση που παρουσιάστηκε στην 36η Ετήσια Επιστημονική Συνάντηση ACC Asia 2025 στη Σιγκαπούρη.
Σε συνδυασμό με τα πρόσφατα ευρήματα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο McMaster όπου διαπιστώθηκε πως τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να επηρεάσουν την υγεία μέσω μηχανισμών πέρα από την αύξηση βάρους, όπως η φλεγμονή, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η κακή μεταβολική ρύθμιση, Η παρούσα ανασκόπηση αξιολόγησε στοιχεία από 41 προοπτικές μελέτες κοόρτης που κάλυψαν τέσσερις ηπείρους και περισσότερους από 8,2 εκατομμύρια ενήλικες. Η ανάλυση κατέληξε σε ανησυχητικά συμπεράσματα: κάθε επιπλέον 100 γραμμάρια τέτοιων τροφών την ημέρα σχετίζονται με 14,5% αύξηση του κινδύνου για υπέρταση, 5,9% για καρδιαγγειακά επεισόδια, σχεδόν 20% για πεπτικά νοσήματα και αύξηση της συνολικής θνησιμότητας κατά 2,6%.

Σύμφωνα με τον καρδιολόγο Dr. Xiao Liu από το Sun Yat-sen Memorial Hospital στην Κίνα, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν ελάχιστη θρεπτική αξία αλλά υψηλή θερμιδική φόρτιση. Περιέχουν ζάχαρη, αλάτι, κορεσμένα λιπαρά και πληθώρα πρόσθετων που προκαλούν σειρά αρνητικών επιπτώσεων στον οργανισμό, όπως διαταραχή των λιπιδίων του αίματος, δυσλειτουργία του εντερικού μικροβιώματος, ενίσχυση της φλεγμονής και μείωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη.
Όλες οι μελέτες χρησιμοποίησαν το σύστημα ταξινόμησης NOVA, το οποίο ορίζει ως υπερ-επεξεργασμένα τα τρόφιμα που έχουν παραχθεί με βιομηχανική επεξεργασία σε πολλαπλά στάδια, με στόχο τη μακρά διατήρηση, την ελκυστική γεύση ή τη μείωση του κόστους. Με άλλα λόγια, προϊόντα όπως τα έτοιμα ψωμιά του εμπορίου, τα δημητριακά πρωινού, τα αναψυκτικά και οι καραμέλες είναι συνήθως χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της κατηγορίας.
Εκτός από τις σωματικές παθήσεις, οι ερευνητές διαπίστωσαν και αύξηση του κινδύνου για ψυχολογικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και το άγχος. Ενδεικτικά, η μελέτη ανέδειξε πως η επιβάρυνση της υγείας ακολουθεί μια ξεκάθαρη σχέση: Όσο περισσότερα υπερ-επεξεργασμένα καταναλώνει κάποιος, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης προβλημάτων. Η αξιολόγηση της αξιοπιστίας των ευρημάτων μέσω του διεθνώς αποδεκτού συστήματος GRADE κατέληξε σε υψηλή ή μέτρια βεβαιότητα για τις περισσότερες από τις παρατηρούμενες επιπτώσεις, ενισχύοντας την εγκυρότητα των συμπερασμάτων.
Η αυστηρότερη επισήμανση στις συσκευασίες, η διαφάνεια ως προς τα συστατικά και η ενθάρρυνση της σταδιακής αντικατάστασης των υπερ-επεξεργασμένων προϊόντων με φυσικά τρόφιμα αποτελούν βασικούς άξονες πρόληψης. Ο Dr. Liu τόνισε ότι δεν αρκεί να αποφεύγονται τα επιβλαβή τρόφιμα, αλλά είναι εξίσου κρίσιμο να ενισχυθεί η υιοθέτηση διατροφικών μοντέλων όπως η μεσογειακή διατροφή, που βασίζεται σε απλά, πολιτισμικά οικεία και ελάχιστα επεξεργασμένα υλικά.