Η άνοδος των ηλεκτρολυτών: Ένα θαυματουργό συμπλήρωμα ή ένα περιττό κόστος;
*Του Νίκου Ζορζοβίλη, BSc Dietetics – MSc Sport Nutrition
Οι ηλεκτρολύτες, ίσως έχετε παρατηρήσει, ξαφνικά βρίσκονται παντού. Στην πραγματικότητα, αυτά τα μέταλλα υπήρχαν πάντα γύρω μας, στο σώμα μας και σε ό,τι τρώμε και πίνουμε. Μπορεί να έχετε αγοράσει ένα φακελάκι από αυτά εάν έχετε αφυδατωθεί μετά από στομαχικές διαταραχές ή έναν μαραθώνιο.
Πλέον όμως διαφημίζονται σε καθημερινές συσκευασίες τροφίμων, επισημαίνονται με μεγάλα γράμματα και “φωνάζουν” σε διαφημίσεις.
Καθώς η βιομηχανία αθλητικών συμπληρωμάτων προβλέπει περαιτέρω αύξηση των πωλήσεων ηλεκτρολυτών το 2025, η συζήτηση για το αν είναι πραγματικά απαραίτητοι ή απλώς μια εμπορική τάση συνεχίζεται. Αλλωστε σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Innova για τους Αμερικανούς καταναλωτές, το 41% χρησιμοποιούν προϊόντα ενυδάτωσης πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την άσκηση.
- Είναι όμως απαραίτητοι οι ηλεκτρολύτες;
Για να ξεκινήσουμε με τα βασικά, οι ηλεκτρολύτες είναι απαραίτητοι για πολλές λειτουργίες στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας στη διατήρηση των επιπέδων υγρών, στη λειτουργία της καρδιάς και των νεύρων και στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Το μαγνήσιο βοηθά τα πάντα, από τη λειτουργία των μυών και των νεύρων μέχρι την υγεία των οστών, ενώ το χλώριο βοηθά στην ισορροπία των υγρών και στην πέψη.
Το κάλιο βοηθά στη ρύθμιση του καρδιακού παλμού σας, στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στη ρύθμιση της λειτουργίας των νεφρών, ενώ οι μύες χρειάζονται ασβέστιο, νάτριο και κάλιο για να συστέλλονται. Χωρίς ηλεκτρολύτες, το σώμα σας αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες και σε σύντομο διάστημα.
- Κινδυνεύουμε όμως να ξεμείνουμε από αυτά όσο θα ήθελαν να πιστεύουμε κάποιες εταιρείες;
Εξαρτάται από το τι κάνετε. Ο κύριος τρόπος με τον οποίο χάνουμε ηλεκτρολύτες είναι μέσω των σωματικών υγρών, επομένως για τα κατά τα άλλα υγιή άτομα, ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από μια περίοδο ασθένειας ή διάρροιας. Άλλες, πιο χρόνιες παθήσεις μπορεί επίσης να προκαλέσουν προβλήματα.
Για παράδειγμα, το Sibo, ή η υπερανάπτυξη βακτηρίων του λεπτού εντέρου, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, καθιστώντας πιο δύσκολο για το σώμα σας να πάρει τα μέταλλα που χρειάζεται.
Για πολλούς, ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα προέρχεται από το ποτό. Η μακροχρόνια κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία των νεφρών, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο για το σώμα να ρυθμίσει τα επίπεδα υγρών και ηλεκτρολυτών. Σε περίπτωση που αναρωτιέστε, οι ηλεκτρολύτες πιθανότατα μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα του hangover βοηθώντας σας να ενυδατωθείτε μετά, αλλά δεν θα μειώσουν κανέναν από τους σοβαρούς κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με το αλκοόλ. Η καφεΐνη έχει παρόμοια διουρητική δράση με το αλκοόλ, ενώ υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι μπορεί να μειώσει την επαναρρόφηση του μαγνησίου αφού το πιείτε, μειώνοντας τα συνολικά επίπεδα στο σώμα σας.
Γενικά, η ομάδα που είναι πιο πιθανό να επωφεληθεί περισσότερο από την άμεση έγχυση ηλεκτρολυτών είναι οι ασκούμενοι υψηλής έντασης: Για παράδειγμα, αθλητές αντοχής που κάνουν πολλές προπονήσεις την εβδομάδα ή όσοι πηγαίνουν γυμναστήριο με έντονες προπονήσεις
Το βάρος και η σύσταση του σώματος παίζουν επίσης ρόλο. Οι μύες αποθηκεύουν περισσότερο νερό από το λίπος και έτσι, κάποιος που “κουβαλά” λιγότερο σωματικό λίπος και περισσότερους μύες θα έχει περισσότερη περιεκτικότητα σε νερό στο σώμα του από κάποιον που “κουβαλά” περισσότερο βάρος και λιγότερους μυς. Αν ανήκετε στην τελευταία ομάδα, οι ηλεκτρολύτες μπορούν να σας βοηθήσουν να παραμείνετε ενυδατωμένοι όλη την ημέρα.
- Τι λέει το κοινό;
Σε βίντεο που δημοσίευσε στο Tiktok, η ειδικός διατροφής και μαραθωνοδρόμος, Sian Seccombe, τόνισε ότι οι ηλεκτρολύτες δεν παρέχουν ενέργεια και δεν είναι αρκετοί για να υποστηρίξουν έναν μαραθώνιο από μόνοι τους. «Οι περισσότεροι ηλεκτρολύτες που χρειαζόμαστε βρίσκονται ήδη στο επιτραπέζιο αλάτι», είπε, προτρέποντας το κοινό να σκεφτεί αν πραγματικά χρειάζεται αυτά τα συμπληρώματα, εκτός αν συμμετέχει σε έντονη άσκηση για ώρες καθημερινά.
Η μαραθωνοδρόμος εξήγησε ότι οι ηλεκτρολύτες βοηθούν στη ρύθμιση της ποσότητας νερού στα κύτταρά μας, αλλά η καθημερινή συνιστώμενη πρόσληψη αλατιού είναι μόλις 4 γραμμάρια – μια ποσότητα που ξεπερνιέται εύκολα αν ακολουθήσουμε τις οδηγίες ορισμένων εμπορικών σημάτων ηλεκτρολυτών.
Το βίντεο προκάλεσε ανάμεικτες αντιδράσεις. Ένας χρήστης σχολίασε: «Νιώθω ότι τα ποτά με ηλεκτρολύτες είναι απλώς ένα αμερικανικό κόλπο», ενώ άλλος υποστήριξε ότι οι ηλεκτρολύτες βοηθούν στη μείωση της συχνότητας των ημικρανιών του και στη σταθεροποίηση του καρδιακού του ρυθμού κατά την άσκηση.
Άλλοι αθλητές, όπως ένας ποδηλάτης αντοχής, δήλωσαν ότι η κατανάλωση ηλεκτρολυτών κάθε τρεις ώρες κάνει τους μυς τους να αισθάνονται καλύτερα, ακόμη και χωρίς ενεργειακή ώθηση. Ένας άλλος σχολίασε πως προτιμά το μεταλλικό νερό με φυσικά μεταλλικά στοιχεία μετά το τρέξιμο.