Νέος “πονοκέφαλος” για την βιομηχανία τροφίμων – Πιθανά υποκατάστατα και πιθανά πρόσθετα κόστη.
Ένα από τα πιο κοινά τεχνητά γλυκαντικά στον κόσμο, η ασπαρτάμη, πρόκειται να κηρυχθεί πιθανό καρκινογόνο τον επόμενο μήνα από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας, σύμφωνα με δύο πηγές με γνώση της διαδικασίας, που το φέρνουν ενάντια στη βιομηχανία τροφίμων και ρυθμιστικές αρχές σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters.
Η ασπαρτάμη (E 951) είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία χαμηλών θερμίδων, η οποία είναι περίπου 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Είναι μια άσπρη, άοσμη σκόνη και αποδίδει 4 θερμίδες ανά γραμμάριο, αλλά έχει πολύ έντονη γλυκαντική δράση, οπότε προστίθεται σε πολύ μικρές ποσότητες και τελικά προσδίδει ελάχιστες θερμίδες.
Στην Ευρώπη, η ασπαρτάμη επιτρέπεται να χρησιμοποιείται ως πρόσθετο τροφίμων για τη γλύκανση ποικίλων τροφίμων και ποτών, όπως ποτά, επιδόρπια, γλυκά, γαλακτοκομικά προϊόντα, τσίχλες, προϊόντα χαμηλής θερμιδικής αξίας και ελέγχου βάρους, καθώς και ως επιτραπέζιο γλυκαντικό. Στην ΕΕ, όπως και για όλα τα πρόσθετα τροφίμων, η παρουσία ασπαρτάμης πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα είτε με την ονομασία της είτε με τον αριθμό Ε (Ε 951).
Η ασπαρτάμη χρησιμοποιείται σήμερα σε περισσότερες από 90 χώρες και σε περισσότερα από 6.000 προϊόντα, μεταξύ των οποίων τσίχλες, καραμέλες, δημητριακά, σιρόπια για καφέ, παγωτά, ανθρακούχα αναψυκτικά, ζελέ χωρίς ζάχαρη, παγωτά και άλλα επιδόρπια χωρίς ζάχαρη, υποκατάστατα γεύματος, μπάρες, μπισκότα χωρίς ζάχαρη, κ.λπ., αλλά και σε επιτραπέζια υποκατάστατα ζάχαρης και ορισμένα φάρμακα, όπως σιρόπια και καραμέλες για το βήχα. Χρησιμοποιείται κυρίως σε τρόφιμα και ροφήματα που δεν ζεσταίνονται ή ψήνονται, καθώς με τη θερμότητα χάνει μέρος της γλυκύτητάς της.
Σε μελέτη για την παγκόσμια αγορά γλυκαντικών φάνηκε ότι η κύρια αγορά της ασπαρτάμης είναι οι οικονομικά αναπτυγμένες χώρες, όπως στην Αμερική και την Ευρώπη, κυρίως λόγω του υψηλότερου κόστους της σε σχέση με τα άλλα γλυκαντικά.
Η ασπαρτάμη, που χρησιμοποιείται σε προϊόντα από αναψυκτικά διαίτης Coca-Cola έως τσίχλες Mars’ Extra και ορισμένα ποτά Snapple, θα καταγραφεί τον Ιούλιο ως “πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο” για πρώτη φορά από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), ερευνητικό σκέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τον καρκίνο, ανέφεραν οι πηγές του Reuters.
Οι επιχειρήσεις τροφίμων λοιπόν στο επόμενο διάστημα πιθανότατα θα κληθούν είτε νομικά είτε από την αγορά, να αντικαταστήσουν την ασπαρτάμη με άλλα γλυκαντικά. Τα πιο πιθανά γλυκαντικά που θα κληθούν να αντικαταστήσουν την ασπαρτάμη είναι από τις κατηγορίες τεχνητά γλυκαντικά (ακεσουλφάμη του καλίου, σακχαρίνη, σουκραλόζη κ.ά.), αλκοόλες των σακχάρων (ερυθριτόλη, σορβιτόλη, μανιτόλη, χυλιτόλη κ.ά.), τφυσικά γλυκαντικά (νέκταρ αγαύης, συμπυκνώματα χυμών φρούτων, μέλι, σιρόπι σφενδάμου, μελάσα) και, τέλος, τα νέα γλυκαντικά (εκχυλίσματα στέβιας, ταγκατόζη, τρεχαλόζη κ.ά.). Το κόστος για αυτή την αλλαγή έχει να κάνει με δοκιμές στην νέα συνταγή, αλλαγές μακέτας και υλικών συσκευασίας, κλπ. Όσο για τυχόν αποσύρσεις από την αγορά αυτό θα εξαρτηθεί από την νομοθεσία και τι περιθώριο προσαρμογής θα δοθεί στις επιχειρήσεις.
Υπενθυμίζεται πως Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) τον περασμένο Μάιο δημοσίευσε μια νέα κατευθυντήρια γραμμή για τα γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη (NSS), συνιστώντας την αποφυγή της χρήσης τους για τον έλεγχο του σωματικού βάρους ή τη μείωση του κινδύνου μη μεταδοτικών ασθενειών (NCD). Και πριν από περίπου ένα χρόνο ο ΠΟΥ είχε αμφισβητήσει τη θετική επίδραση των γλυκαντικών για τον έλεγχο του βάρους και τη μείωση ασθενειών προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.
H Νέα ανακοίνωση της EFSA
Χθες η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων EFSA ανακοίνωσε ότι θα επανεξετάσει την ασφάλεια της δύο συναφών προσθέτων τροφίμων, του άλατος της ασπαρτάμης-ακετοσουλφάμης (E 962) και της νεοτάμης (E 961), λαμβάνοντας υπόψη όλα τα νέα δεδομένα που ενδέχεται να έχουν καταστεί διαθέσιμα από τότε που αξιολογήθηκαν για τελευταία φορά είτε από την EFSA είτε από την Ευρωπαϊκή Επιστημονική Επιτροπή Τροφίμων.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όλα τα πρόσθετα τροφίμων που είχαν ήδη επιτραπεί να χρησιμοποιηθούν πριν από τις 20 Ιανουαρίου 2009 πρέπει να υποβληθούν σε επαναξιολόγηση της ασφάλειας από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) αναφέρεται στην ανακοίνωση της EFSA.
Το άλας ασπαρτάμης-ακετοσουλφάμης (E 962) είναι μείγμα των δύο γλυκαντικών ουσιών ασπαρτάμης (E 951) και ακεσουλφάμης Κ (E 950), ενώ η νεοτάμη (E 961) είναι χημικώς συγγενής ουσία που παρασκευάζεται από ασπαρτάμη.
Όλες οι σχετικές νέες μελέτες για την ασπαρτάμη που ενδέχεται να έχουν καταστεί διαθέσιμες μετά τη δημοσίευση της επιστημονικής γνώμης της EFSA για την ασπαρτάμη το 2013 θα εξεταστούν και θα ενσωματωθούν στην αξιολόγηση του άλατος της ασπαρτάμης-ακετοσουλφάμης (Ε 962). Επίσης η Ευρωπαϊκή Αρχή θα ενημερώσει την αξιολόγηση της διατροφικής έκθεσης της ασπαρτάμης ως μέρος της επαναξιολόγησης του άλατος της ασπαρτάμης ακεσουλφάμης (E 962).
Η ασπαρτάμη έχει μελετηθεί εκτενώς εδώ και χρόνια. Όπως αναφέρει το Rauters, πέρυσι, μια μελέτη παρατήρησης στη Γαλλία μεταξύ 100.000 ενηλίκων έδειξε ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν μεγαλύτερες ποσότητες τεχνητών γλυκαντικών – συμπεριλαμβανομένης της ασπαρτάμης – είχαν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου.
Ακολούθησε μια μελέτη από το Ινστιτούτο Ramazzini στην Ιταλία στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η οποία ανέφερε ότι ορισμένοι καρκίνοι σε ποντίκια και αρουραίους συνδέονται με την ασπαρτάμη.
Ωστόσο, η πρώτη μελέτη δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι η ασπαρτάμη προκάλεσε τον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου και έχουν τεθεί ερωτήματα σχετικά με τη μεθοδολογία της δεύτερης μελέτης, συμπεριλαμβανομένης της EFSA, η οποία την αξιολόγησε.
Η ασπαρτάμη έχει εγκριθεί για χρήση παγκοσμίως από ρυθμιστικές αρχές που έχουν εξετάσει όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, και οι μεγάλοι κατασκευαστές τροφίμων και ποτών υπερασπίζονται για δεκαετίες τη χρήση του συστατικού. Η IARC είπε ότι είχε αξιολογήσει 1.300 μελέτες στην επισκόπηση του Ιουνίου.
Η Pepsico αφαίρεσε την ασπαρτάμη από τα αναψυκτικά το 2015, επαναφέροντάς την ένα χρόνο αργότερα, για να την αφαιρέσει ξανά το 2020.
Ακολουθήστε το Cibum 
