Η EFSA ολοκλήρωσε τις αξιολογήσεις των αδειών έκτακτης ανάγκης που χορήγησαν 11 κράτη μέλη της ΕΕ για τη χρήση εντομοκτόνων με βάση τα νεονικοτινοειδή στα ζαχαρότευτλα το 2020 και το 2021.
Οι αξιολογήσεις καλύπτουν 17 άδειες έκτακτης ανάγκης για φυτοπροστατευτικά προϊόντα που περιέχουν clothianidin, imidacloprid, thiamethoxam και thiacloprid, που χορηγήθηκαν σε Βέλγιο, την Κροατία, τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία και την Ισπανία.
Η υπαίθρια χρήση του imidacloprid, του thiamethoxamκαι του clothianidin στην ΕΕ απαγορεύτηκε το 2018 και, τον Ιανουάριο του 2020 η έγκριση του thiacloprid δεν ανανεώθηκε. Τα μέτρα ακολούθησαν εκτιμήσεις της EFSA, οι οποίες έδειξαν ότι οι τρεις πρώτες ουσίες ενείχαν κινδύνους για την υγεία των ζώων και η χρήση του thiacloprid θα μπορούσε να οδηγήσει σε μόλυνση των υπόγειων υδάτων.
Το 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την EFSA να αξιολογήσει κατά πόσον οι άδειες έκτακτης ανάγκης που χορήγησαν τα κράτη μέλη ήταν δικαιολογημένες, επειδή υπήρχε κίνδυνος για τις καλλιέργειες «ο οποίος δεν μπορεί να περιοριστεί με άλλα εύλογα μέσα», σύμφωνα με τον κανονισμό της ΕΕ για τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
Η EFSA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι και στις 17 περιπτώσεις οι άδειες έκτακτης ανάγκης ήταν δικαιολογημένες, είτε επειδή δεν υπήρχαν εναλλακτικά προϊόντα ή μέθοδοι, είτε επειδή υπήρχε κίνδυνος το παράσιτο να καταστεί ανθεκτικό στα διαθέσιμα εναλλακτικά προϊόντα.
Τι έκανε η EFSA;
Τα 11 κράτη μέλη μοιράστηκαν με την EFSA τις αρχικές αιτήσεις για τις άδειες έκτακτης ανάγκης, καθώς και τις πλήρεις αξιολογήσεις που διενήργησαν πριν από τη χορήγηση των αδειών.
Η EFSA μετέφρασε τις πληροφορίες στα αγγλικά και στη συνέχεια τις αξιολόγησε και την αιτιολόγηση των αδειών έκτακτης ανάγκης που χορήγησαν οι εθνικές αρχές.
Έγινε αξιολόγηση για κάθε ουσία. Για παράδειγμα, ένα κράτος μέλος ενέκρινε τη χρήση δύο νεονικοτινοειδών σε ζαχαρότευτλα – clothianidin και thiamethoxam – οπότε διενεργήθηκαν δύο αξιολογήσεις. Κάθε αξιολόγηση αναλύθηκε περαιτέρω σε αξιολογήσεις συνδυασμών ουσιών/παρασίτων.
Τα κράτη μέλη ήταν υποχρεωμένα να απαριθμούν, για κάθε αξιολογούμενο παράσιτο, όλα τα διαθέσιμα προϊόντα φυτοφαρμάκων που έχουν λάβει άδεια στο έδαφός τους για τον έλεγχο του εν λόγω επιβλαβούς οργανισμού στα ζαχαρότευτλα, καθώς και όλες τις διαθέσιμες μεθόδους καταπολέμησης που δεν περιλαμβάνουν εντομοκτόνα. Ήταν επίσης υποχρεωμένα να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την έρευνα που βρισκόταν σε εξέλιξη ή είχε προγραμματιστεί σχετικά με τον έλεγχο των παρασίτων.
Μέθοδοι και εργαλεία
Οι άδειες αξιολογήθηκαν με τη χρήση πρωτοκόλλου που δημοσίευσε η EFSA το 2017 για την αξιολόγηση των αιτήσεων χρήσης ενός εντομοκτόνου, με το αιτιολογικό ότι είναι αναγκαίο να ελεγχθεί ένας σοβαρός κίνδυνος για την υγεία των φυτών. Το πρωτόκολλο απαιτεί να συμπεριληφθούν στην αξιολόγηση όλες οι διαθέσιμες μέθοδοι ελέγχου εντομοκτόνων και μη εντομοκτόνων.
Στις 30 Νοεμβρίου 2021 θα πραγματοποιηθεί ενημερωτική σύνοδος για την παρουσίαση των εργασιών που διεξάγονται σχετικά με τις άδειες έκτακτης ανάγκης. Η EFSA θα αξιοποιήσει επίσης την ευκαιρία αυτή για να συγκεντρώσει σχόλια από τα ενδιαφερόμενα μέρη, σχετικά με το κατά πόσον υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης ενός πιο ειδικού εργαλείου για τα κράτη μέλη για την αξιολόγηση της χρήσης φυτοφαρμάκων έκτακτης ανάγκης, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία που αποκτήθηκε κατά τις δύο προηγούμενες ασκήσεις.
Ένα ειδικό εργαλείο θα ενίσχυε τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη αξιολογούν τις μελλοντικές αιτήσεις για χρήση φυτοφαρμάκων έκτακτης ανάγκης και θα μπορούσε να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων που ορίζονται στις στρατηγικές για τη Βιοποικιλότητα και Farm to Fork, για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων και την προώθηση εναλλακτικών μέσων προστασίας των συγκομιδών από επιβλαβείς οργανισμούς και ασθένειες.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εγγραφούν στην ενημερωτική συνεδρία μέχρι τις 26 Νοεμβρίου, στον πιο κάτω σύνδεσμο:
https://www.efsa.europa.eu/en/events/emergency-authorisations-neonicotinoid-pesticides-2020-21
Ακολουθήστε το Cibum 
