Αντιδράσεις για παραπλανητικές πρακτικές και εκτόξευση τιμών.
Λίγες ημέρες μετά τη δήλωση του προέδρου της Βραζιλίας, Luiz Inácio Lula da Silva, ότι οι πολίτες θα πρέπει να σταματήσουν να αγοράζουν ακριβά προϊόντα για να πιέσουν τις τιμές προς τα κάτω, οι καταναλωτές της χώρας βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα νέο φαινόμενο στα ράφια των σούπερ μάρκετ: Συσκευασίες που μοιάζουν με κανονικό καφέ, αλλά περιέχουν ένα «μείγμα ποτού με γεύση καφέ».
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | LIDL It: Εντοπίστηκαν υψηλά επίπεδα καρκινογόνου αρσενικού σε ρύζι – Η απάντηση της αλυσίδας
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Η “Ψεύτικη” σοκολάτα πλέον κυριαρχεί – Νέα αποκάλυψη εργαστηριακών αναλύσεων για δημοφιλή προϊόντα σοκολάτας – Πώς να το καταλάβετε
Ο καφές, βασικό στοιχείο της βραζιλιάνικης διατροφής, έχει σημειώσει μεγάλη αύξηση τιμών το 2024. Ο πληθωρισμός στον αλεσμένο καφέ άγγιξε το 10,77% τον Φεβρουάριο, καταγράφοντας το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 26 ετών. Σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τις αυξήσεις, η βραζιλιάνικη κυβέρνηση κατάργησε στις 14 Μαρτίου τους φόρους εισαγωγής σε βασικά προϊόντα, όπως το κρέας, ο καφές, η ζάχαρη και το καλαμπόκι. Παράλληλα, ο Λούλα κάλεσε τις πολιτειακές κυβερνήσεις να μειώσουν τους φόρους στα τρόφιμα, αν και η πρόταση αντιμετώπισε αντίσταση από τους περισσότερους κυβερνήτες.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Ανακαλείται κατσαρόλα που πωλείται και στην Ελλάδα – Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας και πυρκαγιάς
Οι εικόνες του λεγόμενου «cafake» (από το café και fake – ψεύτικος καφές) κατέκλυσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς καταναλωτές διαπίστωσαν ότι τα νέα αυτά προϊόντα, αν και συσκευασμένα σαν γνωστές μάρκες καφέ, περιέχουν υποκατάστατα. Σύμφωνα με την Ένωση Βιομηχανίας Καφέ της Βραζιλίας, τα προϊόντα αυτά έχουν εμφανιστεί σε σούπερ μάρκετ στις πολιτείες Σάο Πάολο, Παρανά και Σάντα Καταρίνα.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Καραμέλες με καραγενάνη, τεχνητά αρώματα και επικίνδυνες χρωστικές – Εργαστηριακός έλεγχος
«Η τιμή του κανονικού καφέ είναι πλέον ίδια με αυτή του γκουρμέ καφέ πριν από λίγο καιρό. Είναι εξωφρενικό», δήλωσε η Júlia Moreira, καταναλώτρια από τη Florianópolis. Ωστόσο, η ίδια αρνείται να αγοράσει τα υποκατάστατα καφέ: «Αν δεν υπάρχει άλλη επιλογή, θα στραφώ στο mate», ανέφερε, αναφερόμενη στο παραδοσιακό ρόφημα της Νότιας Αμερικής από yerba mate.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Σκόνη κάρυ τίγκα στο μόλυβδο – Επείγουσα ανάκληση
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Γαριδάκια με κομμάτια γυαλιού – Ανακαλούνται 8000 πακέτα
Πόσο ασφαλή είναι τα υποκατάστατα καφέ
Σύμφωνα με ειδικούς, τα φθηνότερα αυτά προϊόντα μπορεί να περιέχουν υποπροϊόντα του καφέ, όπως φλοιούς ή ακόμη και πέτρες. Η διατροφολόγος Mariana Ribeiro τονίζει ότι ενώ δεν είναι όλα τα υποκατάστατα επιβλαβή, οι καταναλωτές μπορεί να παραπλανώνται από τις ετικέτες και τις συσκευασίες που θυμίζουν κανονικό καφέ.
Ο καθηγητής οικονομικού δικαίου, Diogo Coutinho, εξηγεί: «Η τιμή κάνει τη διαφορά. Όταν ένα προϊόν μοιάζει με καφέ, έχει παρόμοια συσκευασία και κοστίζει πολύ λιγότερο, είναι λογικό οι καταναλωτές να πέφτουν στην παγίδα».
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Lip gloss: Συναγερμός για το καρκινογόνο συστατικό που περιέχουν – Τι υποστηρίζει η Επιστημονική Επιτροπή της ΕΕ
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | ΕΟΦ: Απαγόρευση διάθεσης και διακίνησης δημοφιλούς σε ινστιτούτα αισθητικής καλλυντικού που «καίει» το λίπος
Ο Κώδικας Προστασίας Καταναλωτών της Βραζιλίας απαγορεύει τη διαφήμιση που παραπλανεί τους αγοραστές. Εάν αποδειχθεί ότι οι συσκευασίες καφέ είναι σκόπιμα παραπλανητικές, οι εταιρείες μπορεί να αντιμετωπίσουν πρόστιμα ή άλλες νομικές συνέπειες. Στο παρελθόν, η αύξηση των τιμών του γάλακτος οδήγησε στη δημιουργία υποκατάστατων, όπως το γαλακτοκομικό ποτό αντί για γάλα, το συμπυκνωμένο γάλα με προσθήκη αμύλου ή ακόμη και το dulce de leche που αντικαταστάθηκε από «επάλειψη καραμέλας με βάση τον ορό γάλακτος».
Για την κοινωνιολόγο τροφίμων Mariana Hase Ueta, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην παραπλανητική διαφήμιση. «Το ζήτημα είναι η διατροφική δικαιοσύνη. Οι άνθρωποι δεν επιλέγουν τα υποκατάστατα επειδή θέλουν, αλλά επειδή δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα αυθεντικά προϊόντα», δήλωσε.
Η Ένωση Βιομηχανιών Καφέ της Βραζιλίας καταδίκασε την κυκλοφορία των «ψεύτικων» προϊόντων, χαρακτηρίζοντάς τα ως απάτη που εξαπατά τους καταναλωτές και μπορεί να έχει επιπτώσεις στην υγεία τους. Η Ένωση έχει καταγγείλει την πρακτική αυτή στο Υπουργείο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας της Βραζιλίας, καθώς και στον Οργανισμό Ρύθμισης της Υγείας της χώρας (Anvisa), ζητώντας αυστηρότερους ελέγχους στις αλυσίδες λιανικής.
Τον Φεβρουάριο, το Υπουργείο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας κατέσχεσε ύποπτα προϊόντα από τρία εργοστάσια, ενώ οι έρευνες για το αν πρόκειται για περίπτωση απάτης βρίσκονται σε εξέλιξη. Η Anvisa δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί επί του ζητήματος.
Τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές
Η Ribeiro προτείνει στους καταναλωτές να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις ετικέτες και τα συστατικά των προϊόντων. Όσοι αισθάνονται ότι έχουν πέσει θύματα παραπλάνησης μπορούν να υποβάλλουν καταγγελία στο Παρατηρητήριο Διαφήμισης Τροφίμων του Ινστιτούτου Προστασίας Καταναλωτών.
Παρόλο που δεν έχουν αναφερθεί ακόμη καταγγελίες για τον «ψεύτικο καφέ», το ινστιτούτο έχει στο παρελθόν αντιμετωπίσει παρόμοιες υποθέσεις, όπως ένα μπισκότο «βρώμης και μελιού» που δεν περιείχε μέλι.
Ο Coutinho επισημαίνει ότι το πρόβλημα δεν θα λυθεί μόνο με νομικά μέτρα. «Χρειαζόμαστε μια βαθύτερη πολιτισμική αλλαγή στα διατροφικά πρότυπα. Αυτό δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη», δήλωσε.
*Το Cibum είναι εξειδικευμένο site ασφάλειας τροφίμων και απευθύνεται στον κλάδο και στους επαγγελματίες τροφίμων, όπως και σε συνειδητοποιημένους καταναλωτές. Το παρόν άρθρο έχει σκοπό να προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες στους επιστήμονες τροφίμων και επαγγελματίες που σχεδιάζουν τα συστήματα και μέτρα ασφάλειας τροφίμων των επιχειρήσεων τροφίμων. Τα συμβάντα ασφάλειας τροφίμων σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο αποτελούν πολύτιμα εισερχόμενα δεδομένα στην ανάλυση επικινδυνότητας της διαδικασίας διαχείρισης τροφίμων (HACCP) που υποχρεούται να συντάσσει και να διατηρεί βάση νόμου, κάθε επιχείρηση τροφίμων.
Ακολουθήστε το Cibum 
