Οι χάρτινες συσκευασίες χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο ως μια βιώσιμη λύση απέναντι στο πλαστικό. Ποια προβλήματα όμως, πρέπει να ξεπεραστούν για να ικανοποιήσουν τις αυξανόμενες ανάγκες της βιομηχανίας;
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η PepsiCo ανακοίνωσε την αντικατάσταση του πλαστικού περιβλήματος πολλαπλών συσκευασιών για τα πατατάκια Walkers Baked με ανακυκλώσιμες συσκευασίες με βάση το χαρτί.
Εκτός από την Pepsi, kai άλλες μάρκες φαγητού και ποτού, όπως η Nestle, έχουν αρχίσει να κάνουν στροφή σε χάρτινες συσκευασίες, καθώς η ζήτηση των καταναλωτών για βιώσιμες εναλλακτικές συσκευασίες αυξάνεται και τα χρονικά περιθώρια διαχείρισης των ζημιών που έχει προκαλέσει η βιομηχανία τροφίμων στο περιβάλλον στενεύουν. Μια πρόσφατη έκθεση διαπίστωσε ότι ο κόσμος παρήγαγε ρεκόρ 139 εκατομμυρίων τόνων πλαστικών απορριμμάτων μιας χρήσης μόνο το 2021, ενισχύοντας το γιατί πρέπει να μεταβούμε σε πιο οικολογικές συσκευασίες.
Αλλά είναι πράγματι οι εναλλακτικές συσκευασίες με βάση το χαρτί η καλύτερη μακροπρόθεσμη λύση;
Σύμφωνα με τον Charles Haverfield, διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας συσκευασιών US Packaging & Wrapping και ένα άρθρο του στο Food Industry Executive, οι χάρτινες συσκευασίες είναι εκ πρώτης όψεως η καλύτερη απάντηση στο πλαστικό. Αλλά το πλαστικό και οι δυνατότητες που προσφέρει από πλευράς συσκευασίας έχει θέσει ψηλά τον πήχη, οπότε οι κατασκευαστές πρέπει να δουν αν πράγματι το χαρτί εκπληρώνει τις απαιτήσεις τους.
Οι χάρτινες συσκευασίες δεν μπορούν να είναι τόσο ανθεκτικές στα υγρά που μπορεί να έχει ένα τρόφιμο και, είναι λιγότερο ανθεκτικές σε αλλοιωτικούς παράγοντες, όπως το φως, το οξυγόνο και τα μικρόβια. Για αυτό και οι κατασκευαστές χάρτινων συσκευασιών είχαν καταφύγει σε επιστρώσεις των χάρτινων συσκευασιών με πλαστικό, αλουμίνιο ή PFAS.
Ειδικά οι PFAS δεν χρειάζονται συστάσεις, καθώς έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση πολλών διαφορετικών προβλημάτων υγείας στον άνθρωπο. Επιπλέον, οι προστιθέμενες επικαλύψεις αφαιρούν από τις χάρτινες συσκευασίες την βιοδιάσπαση και την ανακυκλωσιμότητά τους, επομένως οι χάρτινες συσκευασίες χάνουν το πλεονέκτημά. Αναφορικά ξανά με τις PFAS πολλές πολιτείες των ΗΠΑ θεσπίζουν απαγορεύσεις το τρέχον έτος, ενώ και η Δανία απαγόρευσε ολόκληρη την ομάδα οργανικών φθοριούχων ενώσεων σε υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα από χαρτόνι και χαρτί. Να σημειωθεί πως νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Notre Dame επιβεβαιώνει το γεγονός της μετανάστευσης ενός σημαντικού ποσοστού PFAS στα τρόφιμα που αποθηκεύονται σε τέτοιες συσκευασίες
Για αυτό, πολλές τεχνολογίες δίνουν πια πρόσβαση σε νέες, βελτιωμένες λύσεις φραγμού για τις χάρτινες συσκευασίες. Για παράδειγμα, επί του παρόντος αναπτύσσονται επιστρώσεις που επιτρέπουν την πλήρη ανακύκλωση της χάρτινης συσκευασίας, χωρίς να χρειαστούν διαδικασίες διαχωρισμού, όπως για παράδειγμα η επίστρωση που ανακάλυψε η Αμερικανική Χημική Eταιρεία (ACS) . Παρόλα αυτά, χρειάζεται αρκετός καιρός μέχρι αυτές οι καινοτομίες να μπουν έμπρακτα στις χάρτινες συσκευασίες.
Έπειτα, είναι και ο παράγοντας του κόστους που πρέπει να εξεταστεί. Το πλαστικό ήταν δημοφιλές, επειδή εκτός από την μεγάλη προστασία και ανθεκτικότητά του, είναι επιπλέον ελαφρύ, εύκολο στη μεταφορά, μειώνοντας το κόστος αποστολής. Αλλά με το τεράστιο περιβαλλοντικό του αντίκτυπο, πλέον έχουν τεθεί περιορισμοί για αυτό σε πολλές χώρες, όπως ο φόρος πλαστικών συσκευασιών του Ηνωμένου Βασιλείου ή τα αυστηρά μέτρα στον Καναδά και την ΕΕ. Με ολοένα και περισσότερα κράτη να ακολουθούν πρακτικές κατά των πλαστικών, οι χάρτινες συσκευασίες θα έχουν σταδιακά όλο και περισσότερα να προσφέρουν ως προς την καινοτομία και την εξεύρεση νέων λύσεων στα τρέχοντα προβλήματα που παρουσιάζουν.
Για τους περισσότερους καταναλωτές, η συσκευασία αφορά στην πρώτη τους οπτική επαφή με το προϊόν, οπότε η εμφάνιση είναι το παν. Σε αυτό βασίζονται προϊόντα, από premium μάρκες, όπως μια σαμπάνια ως και κάτι καθημερινό, όπως οι κονσερβοποιημένες σούπες Campbell, των οποίων η συσκευασία ενέπνευσε ως και τον Andy Warhol τη δεκαετία του 60.
Η συσκευασία σημαίνει την ταυτότητα του προϊόντος και οι πελάτες θα προσέξουν την παραμικρή αλλαγή. Χαρακτηριστικά, όταν οι σοκολάτες Quality Street της Nestle – αγαπημένες ειδικά στο Ηνωμένο Βασίλειο – έγιναν “χάρτινες” τα social media γέμισαν με αντιδράσεις για την αποχώρηση του πολύχρωμου, γυαλιστερού περιτυλίγματος, το ήμισυ του παντός για τις συγκεκριμένες σοκολάτες. Οπότε οι καταναλωτές ναι μεν θέλουν αλλαγές υπέρ του περιβάλλοντος, αλλά με τέτοιο τρόπο που να εξακολουθούν να αντιλαμβάνονται την ποιότητα του προϊόντος ως την ίδια.
Επιστρέφοντας ξανά στον ειδικό στη συσκευασία Charles Haverfield, αναφέρει πως – με την προστασία του προϊόντος να αποτελεί το βασικότερο παράγοντα- κάποιες συσκευασίες θα εξακολουθούν να απαιτούν λίγο πλαστικό. “Θα χρειαστεί καιρός μέχρι να δούμε 100% συσκευασίες με βάση το χαρτί και περισσότερος ακόμη μέχρι να μεταφραστεί ευρέως στη βιομηχανία συσκευασίας τροφίμων”, αναφέρει. Αλλά σίγουρα, με την τάση που έχει η τεχνολογία να μας προφταίνει, ίσως αυτή η ώρα να μην είναι και πολύ μακριά.