Ο νέος Ευρωπαϊκός Νόμος για την απαγόρευση ισχυρισμών ουδέτερης εκπομπής άνθρακα 

Τέλος στην ετικέτα “ουδέτερο από άνθρακα” – Απαγόρευση των ισχυρισμών που βασίζονται σε αντιστάθμιση εκπομπών.

Το 2026 θα τεθεί σε ισχύ νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός για το greenwashing, ο οποίος ήρθε μετά την διαπίστωση ότι το 53,3 % των περιβαλλοντικών ισχυρισμών στην ΕΕ είναι ασαφείς, παραπλανητικοί ή αβάσιμοι και το 40 % ατεκμηρίωτοι.

Έτσι Η ΕΕ θα απαγορεύσει το greenwashing και θα βελτιώσει την ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με την ανθεκτικότητα του προϊόντος. Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με νέους κανόνες για την απαγόρευση των παραπλανητικών διαφημίσεων και την παροχή στους καταναλωτές καλύτερης πληροφόρησης για τα προϊόντα.

Η συμφωνία ενημερώνει τον υπάρχοντα κατάλογο απαγορευμένων εμπορικών πρακτικών της ΕΕ και προσθέτει σε αυτόν αρκετές προβληματικές συνήθειες μάρκετινγκ που σχετίζονται με το “πράσινο πλύσιμο”. Στόχος των νέων κανόνων είναι να προστατεύσουν τους καταναλωτές από παραπλανητικές πρακτικές και να τους βοηθήσουν να κάνουν καλύτερες επιλογές αγορών.

Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC) οι «πράσινοι» ισχυρισμοί χρησιμοποιούνται από την βιομηχανία τροφίμων αφειδώς και ανεξέλεγκτα και όπως χαρακτηριστικά τονίζει οι ετικέτες «ουδέτερου άνθρακα» είναι απόλυτα ψευδείς και παραπλανητικοί αφού αυτό δεν μπορεί να ισχύει σε κανένα μεμονωμένο τρόφιμο: «Η ουδετερότητα άνθρακα έχει νόημα μόνο σε πλανητικό επίπεδο, επειδή η ισορροπία μεταξύ του άνθρακα που εκπέμπεται και του άνθρακα που απορροφάται δεν μπορεί να συμβεί στην κλίμακα ενός μεμονωμένου προϊόντος. Από την άλλη πλευρά, η παραγωγή οποιουδήποτε φαγητού ή ποτού θα απαιτεί πάντα εκπομπές άνθρακα. Ακόμη και τα τρόφιμα υψηλής έντασης άνθρακα, όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά, έχουν διακηρύξει περήφανα την υποτιθέμενη ουδετερότητα άνθρακα στη συσκευασία τους. Το να επιτρέπεται σε μια εταιρεία να «εξουδετερώνει» τις εκπομπές της αποτρέποντας θεωρητικά τις εκπομπές άνθρακα σε ένα άλλο μέρος του κόσμου, ενώ συνεχίζει να εκπέμπει παρόμοια ποσότητα κατά τη διάρκεια της επιχειρηματικής της πρακτικής, αγνοεί την πραγματικότητα της κλιματικής έκτακτης ανάγκης» τονίζει το BEUC.

«Η απαγόρευση των ισχυρισμών ουδέτερου άνθρακα είναι σπουδαία νέα για τους καταναλωτές. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως “ουδέτερο άνθρακα” ή “ουδέτερο CO2” στο τυρί, ή τα πλαστικά μπουκάλια, τις πτήσεις ή τους τραπεζικούς λογαριασμούς. Οι ισχυρισμοί ουδέτερου άνθρακα είναι απλά greenwashing. Είναι ένα προπέτασμα καπνού που δίνει την εντύπωση ότι οι εταιρείες αναλαμβάνουν σοβαρά μέτρα για τον αντίκτυπό τους στο κλίμα. Η αλήθεια είναι ότι αυτοί οι ισχυρισμοί είναι επιστημονικά εσφαλμένοι και δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να δούμε ότι η ΕΕ άδραξε αυτή τη νομοθετική ευκαιρία για να απαγορεύσει αξιώσεις ουδέτερου άνθρακα» είπε η αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του BEUC Ursula Pachl.

Σύμφωνα με τον νέο κανονισμό:

• Οι γενικοί περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί και άλλα παραπλανητικά κόλπα μάρκετινγκ θα απαγορευτούν
• Θα επιτρέπονται μόνο ετικέτες βιωσιμότητας που βασίζονται σε εγκεκριμένα συστήματα πιστοποίησης ή έχουν δημιουργηθεί από δημόσιες αρχές
• Οι πληροφορίες εγγύησης θα είναι πιο ορατές και θα εισαχθεί μια νέα ετικέτα επέκτασης εγγύησης

Πιο συγκεκριμένα θα απαγορευτούν:

• γενικοί περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί, π.χ. «φιλικοί προς το περιβάλλον», «φυσικοί», «βιοαποικοδομήσιμοι», «κλιματικά ουδέτεροι» ή «οικολογικοί», χωρίς απόδειξη αναγνωρισμένης εξαιρετικής περιβαλλοντικής απόδοσης σχετικής με τον ισχυρισμό
• ισχυρισμοί που βασίζονται σε συστήματα αντιστάθμισης εκπομπών ότι ένα προϊόν έχει ουδέτερο, μειωμένο ή θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον·
• ετικέτες βιωσιμότητας που δεν βασίζονται σε εγκεκριμένα συστήματα πιστοποίησης ή έχουν δημιουργηθεί από δημόσιες αρχές·
• ισχυρισμοί ανθεκτικότητας όσον αφορά το χρόνο χρήσης ή την ένταση υπό κανονικές συνθήκες, εάν δεν αποδεικνύονται·
• προτροπές στον καταναλωτή να αντικαταστήσει αναλώσιμα, όπως δοχεία μελάνης εκτυπωτών, νωρίτερα από ό,τι είναι απολύτως απαραίτητο·
• Παρουσίαση ενημερώσεων λογισμικού ως απαραίτητες, ακόμη και αν βελτιώνουν μόνο τις λειτουργίες λειτουργικότητας.
• παρουσίαση αγαθών ως επισκευάσιμα όταν δεν είναι.
• εμπορικές επικοινωνίες σχετικά με ένα αγαθό με ένα χαρακτηριστικό που περιορίζει την αντοχή του, εάν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με το χαρακτηριστικό και τις επιπτώσεις του στην ανθεκτικότητα·

Νέα εναρμονισμένη ετικέτα για την ανάδειξη προϊόντων με εκτεταμένη εγγύηση

Οι ευρωβουλευτές επέμειναν με επιτυχία στο να γίνουν πιο ορατές οι πληροφορίες για τις εγγυήσεις, καθώς πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι όλα τα αγαθά απολαμβάνουν τουλάχιστον διετή εγγύηση στην ΕΕ. Η Επιτροπή είναι επίσης επιφορτισμένη με τον σχεδιασμό μιας νέας ετικέτας για τους παραγωγούς που επιθυμούν να τονίσουν την ποιότητα των προϊόντων τους παρατείνοντας δωρεάν την περίοδο εγγύησης.

Μετά τη συμφωνία, η εισηγήτρια του Κοινοβουλίου Biljana Borzan (S&D, HR) δήλωσε μεταξύ άλλων: «Πετύχαμε μια εξαιρετική συμφωνία για τους καταναλωτές. Καθαρίζουμε το χάος των περιβαλλοντικών ισχυρισμών, οι οποίοι θα πρέπει τώρα να τεκμηριωθούν και οι ισχυρισμοί που βασίζονται σε αντιστάθμιση εκπομπών θα απαγορευτούν».

Επόμενα βήματα

Για να γίνει νόμος, η προσωρινή συμφωνία θα πρέπει τώρα να πάρει το τελικό OK τόσο από το Κοινοβούλιο όσο και από το Συμβούλιο. Η ψηφοφορία από τους ευρωβουλευτές αναμένεται να διεξαχθεί τον Νοέμβριο. Όταν τεθεί σε ισχύ η οδηγία, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 24 μήνες για να ενσωματώσουν τους νέους κανόνες στη νομοθεσία τους.