Τα λούπινα περιέχουν τις τοξικές ουσίες λιπινίνη, λουπιδίνη και λουπιτοξίνη οι οποίες είναι δηλητηριώδεις
Τα λούπινα είναι φυτό κοινό στην Ελλάδα και ιδίως στην Πελοπόννησο ως αυτοφυές, καλλιεργείται στη Μάνη, την Τριφυλία και την Κρήτη, είναι πλούσια σε πρωτεϊνη και για το λόγο αυτό χρησιμεύουν ως τρόφιμο ή επιδόρπιο και για τη διατροφή των ζώων ή σαν λίπασμα. Ανήκουν στην οικογένεια των ψυχανθών, όπως και η σόγια, ο αρακάς και τα φιστίκια.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις η καλλιέργεια του λούπινου στην αρχαιότητα ξεκίνησε από την Αίγυπτο, όμως πιθανότερο είναι το λευκό λούπινο να καλλιεργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα, όπου υπάρχουν οι περισσότερες ποικιλίες του φυτού σε άγρια μορφή μέχρι σήμερα. Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν τα λούπινα ως τροφή όπως γίνεται ακόμη και σήμερα σε διάφορες χώρες. Ο Θεόφραστος ονόμασε το βότανο θέρμος.
Δηλητηρίαση από λούπινα
Τα λούπινα περιέχουν τις τοξικές ουσίες λιπινίνη, λουπιδίνη και λουπιτοξίνη οι οποίες είναι δηλητηριώδεις αλλά εξουδετερώνονται με τον βρασμό ή το καβούρδισμα των σπερμάτων.
Το άλευρό τους περιέχει λεγγουμίνη και αζωτούχο ουσία ανάλογη με την καζεΐνη του γάλακτος. Τα λούπινα περιέχουν πικρό έλαιο, φωσφορικό ασβέστιο, μαγνήσιο, ίχνη φωσφορικού καλίου και σιδήρου, λίγο άμυλο και δεν περιέχει καθόλου ζάχαρο (αυτή είναι η διαφορά του με τα άλλα ψυχανθή).
Oι πικρές ουσίες μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα που κυμαίνονται από κινητικές διαταραχές, γαστρεντερικά ενοχλήματα, παράλυση και καρδιακή αρρυθμία.
Η περιεκτικότητα σε QA στα λούπινα ποικίλλει ανάλογα με την ποικιλία του λούπινου, τις συνθήκες καλλιέργειας και τη διαχείριση των λιπασμάτων κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας. Προς το παρόν δεν υπάρχουν νομικά καθορισμένα μέγιστα επίπεδα για το QA στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές.
Τι δείχνει η έρευνα
Ερευνητές από το Ινστιτούτο Friedrich-Loeffler (FLI) και το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Αξιολόγησης Κινδύνων (BfR) διερεύνησαν κατά πόσον η πρόσληψη QA μέσω των ζωοτροφών μπορεί να περάσει από ζωικά προϊόντα στον άνθρωπο.
Σε μια μελέτη σίτισης στο BfR αποδείχθηκε ότι το QA περνάει στο γάλα των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής. Η μοντελοποίηση έδειξε ότι, κατ’ αρχήν, ο άνθρωπος μπορεί επίσης να υποστεί βλάβες στην ανθρώπινη υγεία όταν καταναλώνει γάλα από αγελάδες που έχουν φάει λούπινα με υψηλή περιεκτικότητα σε QA. Τα μικρά παιδιά είναι στις ομάδες κινδύνου λόγω της μεγαλύτερης κατανάλωσης γάλακτος.
Προκειμένου να είναι σε θέση να εκτιμηθεί η καταλληλότητα των λούπινων ως ζωοτροφών σε πιο στέρεη βάση, η BfR συνιστά τη διενέργεια περισσότερων ερευνών σχετικά με την περιεκτικότητα σε QA στις ζωοτροφές και να ληφθούν υπόψη παράγοντες που επηρεάζουν, όπως η ποικιλία λούπινου, η καλλιέργεια
η μέθοδος καλλιέργειας ή η περιοχή καλλιέργειας. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να προσδιοριστούν μέτρα
για τη μείωση της περιεκτικότητας των φυτών σε QA. Επιπλέον, η επιπτώσεις στην υγεία των ζώων θα πρέπει επίσης να διερευνηθούν λεπτομερέστερα.