H νέα επιστημονική γνώμη της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων, σχετικά με το ανεκτό ανώτερο επίπεδο πρόσληψης σιδήρου.
Κατόπιν αιτήματος της ΕΕ και μετά από προπαρασκευαστικές εργασίες η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) κατέληξε σε νέα επιστημονική γνώμη σχετικά με τα ασφαλή επίπεδα πρόσληψης σιδήρου, καθώς η υπερβολική του πρόσληψη όταν διατηρείται για παρατεταμένες χρονικές περιόδους, μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, ιδίως στο ήπαρ. Τα συμπληρώματα σιδήρου υψηλής δόσης μπορεί επίσης να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες στο γαστρεντερικό σωλήνα, ανάλογα με τη μορφή του σιδήρου που χρησιμοποιείται, τη δόση, τον τρόπο χορήγησης και την προδιάθεση του ατόμου.
Το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Όσλο και το Ινστιτούτο Karolinska, διεξήγαγε μια συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση της ανθρώπινης παρέμβασης και των μελετών παρατήρησης για την EFSA. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η ομάδα αξιολόγησε τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία που σχετίζονται με την υψηλή πρόσληψη σιδήρου.
Σε συνέχεια του σχεδίου καθοδήγησης της ειδικής ομάδας για τη θέσπιση και την εφαρμογή UL για βιταμίνες και βασικά ανόργανα συστατικά από το 2002, η ομάδα εξέτασε τα ακόλουθα ερωτήματα:
- Ποιο είναι το μέγιστο επίπεδο της συνολικής μακροχρόνιας ημερήσιας πρόσληψης σιδήρου (από όλες τις πηγές) που δεν αναμένεται να δημιουργήσει κίνδυνο αρνητικών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία;
- Ποια είναι η ημερήσια πρόσληψη σιδήρου από όλες τις διατροφικές πηγές στους πληθυσμούς της ΕΕ;
- Ποιος είναι ο κίνδυνος αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία, ο οποίος σχετίζεται με την πρόσληψη σιδήρου στους πληθυσμούς της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων τυχόν αβεβαιοτήτων;
Η EFSA κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν μπορεί να καθοριστεί UL για το σίδηρο για οποιαδήποτε ηλικιακή ομάδα. Αντ’ αυτού, ένα ασφαλές επίπεδο συνολικής πρόσληψης σιδήρου ορίστηκε σε:
- 40 mg/ημέρα για ενήλικες, συμπεριλαμβανομένων εγκύων και θηλαζουσών γυναικών·
- μια σειρά τιμών για ανηλίκους, από 10 mg/ημέρα (παιδιά ηλικίας 1-3 ετών) έως 35 mg/ημέρα (εφήβοι ηλικίας 15-17 ετών)·
- 5 mg/ημέρα για βρέφη ηλικίας 4-11 μηνών, που καλύπτουν την πρόσληψη σιδήρου από εμπλουτισμένα τρόφιμα και συμπληρώματα διατροφής, αλλά όχι από βρέφη ή παρασκευάσματα δεύτερης βρεφικής ηλικίας. Ένα ασφαλές επίπεδο συμπληρωματικής πρόσληψης προέκυψε για τα βρέφη λόγω των ιδιαίτερων και διακριτών αναγκών τους σε σίδηρο.
Ποιοι ήταν οι περιορισμοί/αβεβαιότητα;
Τα δεδομένα ήταν ανεπαρκή για τον καθορισμό του ασφαλούς επιπέδου της μακροπρόθεσμης κατανάλωσης σιδήρου και, ως εκ τούτου, δεν κατέστη δυνατός ο καθορισμός UL. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι πληροφορίες για την ηπατική τοξικότητα αναφέρθηκαν κυρίως ως αναφορές περιπτώσεων, οι οποίες περιγράφουν μεμονωμένους ασθενείς.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παρατηρούμενη τοξικότητα στις εκθέσεις περιπτώσεων ήταν αποκλειστικά αποτέλεσμα της υπερφόρτωσης σιδήρου από την υπερβολική πρόσληψη σιδήρου. Έτσι, η ηπατική τοξικότητα παρατηρήθηκε ακόμη και σε άτομα χωρίς υποκείμενες ασθένειες που επηρεάζουν την απορρόφηση σιδήρου και είναι γενικά παρούσα σε ασθενείς με ηπατική ανεπάρκεια και καρκίνο του ήπατος.
Η ομάδα καθόρισε ένα ασφαλές επίπεδο πρόσληψης με βάση περιορισμένα δεδομένα σχετικά με την εμφάνιση μαύρων κοπράνων. Αν και τα μαύρα κόπρανα λόγω σιδήρου δεν είναι δυσμενή για την υγεία, δείχνουν την παρουσία σημαντικού μη απορροφημένου σιδήρου στον γαστρεντερικό σωλήνα και μπορεί να είναι ένα πρώτο σημάδι δυσλειτουργίας του μεταβολισμού του σιδήρου πριν από την υπερφόρτωση και την τοξικότητα του σιδήρου.
Ποιες είναι οι βασικές συστάσεις;
Συστάσεις προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους διαχειριστές κινδύνου:
- Τα ασφαλή επίπεδα πρόσληψης (χωρίς UL) θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως επίπεδα πρόσληψης που μπορούν να θεωρηθούν «ασφαλή» για διαφορετικές ηλικιακές ομάδες.
- Τα ασφαλή επίπεδα πρόσληψης που προτείνονται δεν ισχύουν για άτομα που λαμβάνουν σίδηρο υπό ιατρική επίβλεψη ως θεραπεία για σιδηροπενική αναιμία.
Ακολουθήστε το Cibum 
