Ποιες είναι οι “μεγατάσεις” που απειλούν το πιάτο μας – Το μέλλον της ασφάλειας τροφίμων

Απαιτούνται ριζικές και επιστημονικά τεκμηριωμένες λύσεις.

Ο σύγχρονος κόσμος βρίσκεται σε φάση συνεχούς και ταχύτατης μετάβασης. Μεγάλες παγκόσμιες τάσεις (οι λεγόμενες “μεγατάσεις”) επηρεάζουν πλέον άμεσα τη σταθερότητα και την ασφάλεια της τροφικής αλυσίδας. Κλιματική αλλαγή, προσπάθειες για αειφορία, δημογραφική γήρανση, εντεινόμενη αστικοποίηση και γεωπολιτικές εντάσεις διαμορφώνουν ένα περιβάλλον αυξανόμενης αβεβαιότητας για την παγκόσμια επισιτιστική επάρκεια.

Η εξάντληση φυσικών πόρων, η μείωση της ανθεκτικότητας φυτών και ζώων, καθώς και η αυξανόμενη γεωγραφική εξάπλωση παθογόνων μικροοργανισμών συνιστούν σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των τροφίμων. Παράλληλα, η μόλυνση από μυκοτοξίνες, τα υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων και η ανθεκτικότητα σε αντιμικροβιακά σκευάσματα επιτείνουν τις απειλές που αντιμετωπίζει η διατροφική αλυσίδα.

Η σταθερότητα των συστημάτων τροφίμων και η αποτελεσματικότητα των ρυθμιστικών μηχανισμών δοκιμάζονται. Πλέον, η προσέγγιση της ασφάλειας των τροφίμων απαιτεί ευελιξία και επιστημονική τεκμηρίωση. Δράσεις βασισμένες στη συνεχή εκτίμηση κινδύνου, σε συνδυασμό με εξελιγμένες τεχνολογίες ανίχνευσης επιμολυντών, μπορούν να αποτελέσουν ένα ουσιαστικό ανάχωμα.

Τεχνολογικές καινοτομίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η αυτοματοποίηση, προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες πρόληψης. Παράλληλα, η ενίσχυση της κουλτούρας ασφάλειας των τροφίμων, η διαρκής επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού και η εφαρμογή κανονισμών που βασίζονται σε αξιολογήσεις κινδύνου είναι απαραίτητες συνιστώσες ενός προληπτικού πλαισίου ελέγχου.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι οι επιπτώσεις αυτών των μετασχηματισμών είναι εντονότερες σε χώρες χαμηλού εισοδήματος και σε μικροκαλλιεργητές. Οι πληθυσμοί αυτοί, με περιορισμένη πρόσβαση σε πόρους και τεχνολογικά μέσα, βρίσκονται εκτεθειμένοι στις συνέπειες των παγκόσμιων κρίσεων χωρίς επαρκείς δυνατότητες προσαρμογής. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η επιδείνωση της κοινωνικής και γεωγραφικής ανισότητας, η αποσταθεροποίηση κοινοτήτων και η αύξηση των μεταναστευτικών ρευμάτων.