Τι κρύβεται πίσω από τις λέξεις στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας.
Τα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι πλέον γεμάτα με τρόφιμα που κυριολεκτικά φωνάζουν στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας ότι είναι “χαμηλών λιπαρών”, “χωρίς ζάχαρη” “χωρίς θερμίδες” “φυσικό προϊόν” “βιολογικό” “χωρίς συντηρητικά”. Πολλές φορές όμως, αυτοί οι ισχυρισμοί είναι παραπλανητικοί καθώς είτε δεν ισχύουν είτε είναι συγκεχυμένοι και οι καταναλωτές δεν είναι σε θέση να τους αποκωδικοποιήσουν, να τους κατανοήσουν ή να τους ερευνήσουν περαιτέρω.
Οι παραγωγοί τροφίμων χρησιμοποιούν διατύπωση στις ετικέτες με μελετημένες λέξεις και φράσεις που δεν δείχνουν την πραγματική εικόνα του προϊόντος. Για παράδειγμα το αλάτι μπορεί να μην αναφέρεται ως αλάτι αλλά ως νάτριο, η ζάχαρη ως γλυκόζη ή σιρόπι, (υπάρχουν 56 διαφορετικά ονόματα για τη ζάχαρη και όλα φτιάχνονται από γλυκόζη ή φρουκτόζη), το χωρίς λιπαρά μπορεί να σημαίνει ότι έχει περισσότερο αλάτι (για να αντισταθμιστεί η απώλεια γεύσης), τα ολικής αλέσεως ίσως να περιέχουν μόνο ένα μικρό ποσοστό δημητριακών ολικής αλέσεως ενώ και η επισήμανση «χωρίς προσθήκη ζάχαρης» δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να περιέχει υψηλή ποσότητα φυσικών σακχάρων. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα παραπλάνησης είναι η επισήμανση «φυσικό προϊόν». Αυτή η ετικέτα στην πραγματικότητα δεν σημαίνει τίποτα! Χρησιμοποιείται για να δίνει την εντύπωση σε καλοπροαίρετους καταναλωτές ότι έχουν να κάνουν με ένα προϊόν χωρίς τεχνητά συστατικά αν και κάτι τέτοιο δεν ισχύει πολλές φορές.
Άμεσα ή έμμεσα λοιπόν, ορισμένοι διατροφικοί ισχυρισμοί δημιουργούν ψευδή «φωτοστέφανα» υγείας. Όπως τα τρόφιμα με «χαμηλά λιπαρά» αλλά με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη που δεν είναι ασυνήθιστα καθώς οι κατασκευαστές τροφίμων αντισταθμίζουν μερικές φορές τη μείωση του λίπους με προσθήκη ζάχαρης για να βελτιώσουν τη γεύση, ωστόσο τις περισσότερες φορές οι καταναλωτές τα συγχέουν. Έτσι θεωρούν τα τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά, ταυτόχρονα χαμηλά και σε ζάχαρη, πράγμα φυσικά που δεν ισχύει.
Τα «ψιλά γράμματα» στο πίσω μέρος της συσκευασίας είναι η λύση. Πρέπει να αγνοείτε τους φανταχτερούς τίτλους στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας και να διαβάζετε πάντα τη λίστα συστατικών στο πίσω μέρος όπου αναφέρονται με φθίνουσα σειρά.
Η Ινδία εξέδωσε οδηγίες προς τους καταναλωτές
Η Ινδία σε μία προσπάθεια να προστατεύσει τους καταναλωτές δημοσίευσε οδηγίες για το πως μπορούν να καταλάβουν οι καταναλωτές τις παραπλανητικές ετικέτες. Το Ινδικό Συμβούλιο Ιατρικής Έρευνας (ICMR) να προειδοποιεί πως οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στα συσκευασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι παραπλανητικές. Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα στη συμβουλευτική ήταν «τροφές χωρίς ζάχαρη» που σχετίζονται με χαμηλές θερμίδες, που προτιμούν οι διαβητικοί ή οι άνθρωποι που προσέχουν το βάρος τους, ωστόσο μπορεί να είναι γεμάτες λίπη. Ακόμη, οι διατροφικές οδηγίες εφιστούν την προσοχή στα τρόφιμα που παρουσιάζονται ως φυσικά καθώς μπορεί να κρύβουν πρόσθετα.
Όσον αφορά τα “φυσικά” προϊόντα, το ζήτημα είναι πως επί του παρόντος οποιοδήποτε τρόφιμο, συμπεριλαμβανομένων των χυμών φρούτων που περιέχουν μόνο το 10% ή λιγότερο πολτό φρούτων, επιτρέπει στο προϊόν να εμφανίζεται ως “φυσικός χυμός”, σύμφωνα με την FSSAI. Παρόμοια παγίδα υπάρχει και σε τρόφιμα που περιέχουν τα εξαιρετικά βλαβερά τρανς λιπαρά, αφού ο ευρωπαϊκός κανονισμός ορίζει ότι το «μέγιστο όριο τρανς λιπαρών, εκτός από τρανς λιπαρά που απαντώνται φυσικά σε λίπος ζωικής προέλευσης, σε τρόφιμα που προορίζονται για τον τελικό καταναλωτή και σε τρόφιμα που προορίζονται για διάθεση στο λιανικό εμπόριο, είναι 2 γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια λίπους». Επομένως στην Ευρώπη οι εταιρείες τροφίμων είναι υποχρεωμένες να αναγράφουν στην ετικέτα την παρουσία trans λιπαρών, όταν υπερβαίνει το όριο του 2% των λιπαρών, πράγμα που σημαίνει ότι εάν έχει μέχρι έστω και 1,9% δεν θα αναφέρεται στην ετικέτα.
Ακόμα, σύμφωνα με τους συγγραφείς του ICMR-NIN, εάν καταναλώνονται μακροπρόθεσμα τα υποκατάστατα ζάχαρης όπως οι γλυκαντικές ουσίες όπως η ασπαρτάμη και η σακχαρίνη, μπορούν να οδηγήσουν σε παχυσαρκία, διαβήτη, υπέρταση και άλλες μη μεταδοτικές ασθένειες. Η ICMR είπε επίσης ότι ο εμπλουτισμός των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων με κάποιες θρεπτικές ουσίες δεν μπορεί να τα κάνει υγιεινά.
Ένας άλλος δημοφιλής ισχυρισμός, παρατήρησαν, αφορούσε την αναλογία της θρεπτικής ουσίας που προσφέρεται σε μία μόνο μερίδα ενός προϊόντος που διατίθεται στο εμπόριο ως «καλή πηγή πρωτεΐνης, βιταμίνης D ή άλλων θρεπτικών συστατικών». Για να κάνουν μια ακριβή κρίση, οι γιατροί πρότειναν στους ανθρώπους να διαβάζουν για την ποσότητα αυτών των θρεπτικών συστατικών σε σχέση με τις καθημερινές ανάγκες. Επιπλέον, δεν πρέπει να γίνονται πιστευτοί όλοι οι ισχυρισμοί για βιολογικά τρόφιμα, υπενθύμισαν οι οδηγίες. «Όταν μια ετικέτα τροφίμων αναφέρει «βιολογικό», μπορεί απλώς να σημαίνει ότι είναι απαλλαγμένο από όλα τα τεχνητά συντηρητικά, γεύσεις και χρώματα και ότι τα συστατικά των τροφίμων δεν περιέχουν φυτοφάρμακα και χημικά λιπάσματα. Εάν πληρούνται και τα δύο παραπάνω, τότε η ετικέτα μπορεί να αναφέρει 100% βιολογικό και να έχει το λογότυπο «Jaivik Bharat» εγκεκριμένο από την Αρχή Ασφάλειας και Προτύπων Τροφίμων της Ινδίας (FSSAI)», σημείωσαν οι συγγραφείς.
Μεταξύ των 17 διατροφικών οδηγιών, η ICMR ζήτησε από τους καταναλωτές να διαβάσουν πληροφορίες στις ετικέτες των τροφίμων για να κάνουν ενημερωμένες και υγιεινές επιλογές τροφίμων. Πρότεινε επίσης την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ζάχαρης, αλατιού και εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων.
Ακολουθήστε το Cibum 
