Πώς να προστατευτείτε από το καρκινογόνο βαρύ μέταλλο.
Τον Μάρτιο του 2023 με τον κανονισμό 2023/465, η ΕΕ μείωσε τα μέγιστα επίπεδα παρουσίας αρσενικού στα τρόφιμα, ως μέτρο για την επίτευξη των στόχων του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Καταπολέμησης του Καρκίνου, το οποίο στοχεύει στον περιορισμό ή την εξάλειψη του καρκινογόνου κινδύνου από τις χημικές ουσίες στα τρόφιμα. Το ανόργανο αρσενικό έχει ταξινομηθεί από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) ως Ομάδα 1 «καρκινογόνο για τον άνθρωπο», καθώς έχει αποδειχθεί συσχέτιση μεταξύ της υψηλής πρόσληψης ανόργανου αρσενικού και του καρκίνου του δέρματος, των πνευμόνων και της ουροδόχου κύστης.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων ( EFSA) το 2021 αξιολόγησε τη χρόνια διατροφική έκθεση σε ανόργανο αρσενικό, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στις διάφορες ηλικιακές κατηγορίες, οι κύριοι συνεισφέροντες στη διατροφική έκθεση στο ανόργανο αρσενικό ήταν εκτός από το ρύζι και τα προϊόντα με βάση το ρύζι, τα δημητριακά και τα προϊόντα με βάση τους κόκκους και το πόσιμο νερό. Η Αρχή κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι συγκεκριμένα τρόφιμα που καταναλώνονται από τον νεαρό πληθυσμό (π.χ. τρόφιμα με βάση τα δημητριακά για βρέφη και μικρά παιδιά και μπισκότα, παξιμάδια και μπισκότα για παιδιά, παρασκευάσματα για βρέφη, παρασκευάσματα δεύτερης βρεφικής ηλικίας, τρόφιμα για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς που προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά, παιδικές τροφές και χυμοί φρούτων) συνέβαλαν στη διατροφική έκθεση σε ανόργανο αρσενικό αυτής της πληθυσμιακής ομάδας.
Και άλλες διεθνείς μελέτες, έχουν δείξει σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ανόργανου αρσενικού σε προϊόντα ρυζιού, όπως ρυζογκοφρέτες, χυλό ρυζιού και ροφήματα ρυζιού.
Τι είναι το αρσενικό
Το αρσενικό είναι ένα ημιμέταλλο που είναι γνωστό κυρίως για την τοξικότητά του. Το αρσενικό μπορεί να εισέλθει στις φυτικές τροφές μέσω περιβαλλοντικών επιδράσεων. Εμφανίζεται σε διάφορες μορφές (ανόργανες και οργανικές), οι οποίες είναι τοξικές με διαφορετικούς τρόπους. Η πιο τοξική μορφή, το ανόργανο αρσενικό, βρίσκεται κυρίως στο έδαφος, ενώ οι οργανικές ενώσεις του αρσενικού βρίσκονται κυρίως στο νερό. Το αρσενικό μπορεί να εισέλθει στα φυτικά τρόφιμα λόγω της περιεκτικότητας σε αρσενικό στο έδαφος, την ατμόσφαιρα ή το νερό που χρησιμοποιείται για άρδευση.
Το ανόργανο αρσενικό είναι τοξικό και καρκινογόνο. Το αρσενικό που καταναλώνεται εισέρχεται σε όλα τα όργανα του σώματος. Εάν το ανόργανο αρσενικό καταποθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη ασθενειών: Αυτές περιλαμβάνουν βλάβες του δέρματος, καρδιακές παθήσεις και διάφορους καρκίνους όπως ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης και του πνεύμονα. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το αρσενικό μπορεί να μεταφερθεί από τη μητέρα στο παιδί που μεγαλώνει.
Συγκριτικά υψηλά επίπεδα βρίσκονται στο ρύζι και στη συνέχεια σε προϊόντα που παρασκευάζονται από ρύζι (ρυζόγαλα, ρυζογκοφρέτες κ.λπ.). Γενικά το ρύζι μπορεί να περιέχει περισσότερο αρσενικό σε ανόργανη μορφή από άλλα φυτικά τρόφιμα.
Τρόποι προφύλαξης
Η περιεκτικότητα σε αρσενικό στο ρύζι μπορεί να μειωθεί με πλύσιμο με νερό πριν το μαγείρεμα ή στον ατμό (EFSA, 2015). Σε αυτό διαφωνεί ο FDA των ΗΠΑ, ο οποίος υποστηρίζει πως το ξέπλυμα του ρυζιού πριν το μαγείρεμα δεν είναι τόσο αποτελεσματικό στην μείωση/αφαίρεση του αρσενικού, αλλά αντίθετα απομακρύνει θρεπτικά συστατικά από το ρύζι, όπως ο σίδηρος, το φυλλικό οξύ, η θειαμίνη, η νιασίνη και η βιταμίνη Β. Το ξέπλυμα του ρυζιού όμως συνίσταται και για άλλους λόγους όπως η απομάκρυνση σκόνης, εντόμων, μικροπλαστικών και άλλων ξένων υλικών.
Γενικά η διατροφή πρέπει να ποικίλλει. Αυτό ισχύει και για τα προϊόντα δημητριακών. Δεδομένου ότι το ρύζι ειδικότερα, έχει υψηλότερα επίπεδα αρσενικού, άλλα δημητριακά όπως σιτάρι (πλιγούρι, κους κους), σίκαλη, βρώμη, ξόφυλλο, πράσινο κριθάρι ή εναλλακτικές λύσεις χωρίς γλουτένη όπως κεχρί, καλαμπόκι και τα ψευδοδημητριακά φαγόπυρο, κινόα, αμάρανθος ή οι πατάτες πρέπει να τρώγονται για ποικιλία.
Προϊόντα ρυζιού όπως ρυζογκοφρέτες, χυλός ρυζιού και ροφήματα ρυζιού θα πρέπει να καταναλώνονται μόνο περιστασιακά και όχι καθημερινά για λόγους προληπτικής προστασίας της υγείας. Ωστόσο, το ρύζι πρέπει να παραμείνει μέρος μιας ποικίλης διατροφής αναφέρει η Αρχή ασφάλειας Τροφίμων της Δανίας AGES.
Ακολουθήστε το Cibum 
