Τρεις στις τέσσερις καλλιέργειες σε όλο τον κόσμο που παράγουν φρούτα ή σπόρους για χρήση ως ανθρώπινα τρόφιμα εξαρτώνται, τουλάχιστον εν μέρει, από τις μέλισσες και άλλους επικονιαστές.
Οι μέλισσες και άλλοι επικονιαστές, όπως πεταλούδες, νυχτερίδες και κολιμπρί, απειλούνται όλο και περισσότερο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Η επικονίαση είναι μια θεμελιώδης διαδικασία για την επιβίωση των οικοσυστημάτων μας. Σχεδόν το 90% των άγριων ανθοφόρων φυτικών ειδών στον κόσμο εξαρτώνται, εξ ολοκλήρου, ή τουλάχιστον εν μέρει, από την επικονίαση των ζώων, μαζί με περισσότερο από το 75% των παγκόσμιων καλλιεργειών τροφίμων και το 35% της παγκόσμιας γεωργικής γης. Οι επικονιαστές όχι μόνο συμβάλλουν άμεσα στην επισιτιστική ασφάλεια, αλλά είναι καίριας σημασίας για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Για να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία των επικονιαστών, τις απειλές που αντιμετωπίζουν και τη συμβολή τους στη βιώσιμη ανάπτυξη, ο ΟΗΕ όρισε την 20η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα Των Μελισσών.
Ο στόχος της δράσης αυτής, είναι η ενίσχυση των μέτρων που αποσκοπούν στην προστασία των μελισσών και άλλων επικονιαστών, τα οποία θα συμβάλουν σημαντικά στην επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με τον παγκόσμιο εφοδιασμό τροφίμων και στην εξάλειψη της πείνας στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Όλοι εξαρτόμαστε από τους επικονιαστές, συνεπώς είναι ζωτικής σημασίας να παρακολουθούμε την παρακμή τους και να σταματήσουμε την απώλεια της βιοποικιλότητας.
Γιατί επιλέχθηκε αυτή η μέρα;
Η 20η Μαΐου συμπίπτει με τα γενέθλια του Anton Janša, ο οποίος τον 18ο αιώνα πρωτοστάτησε στις σύγχρονες τεχνικές μελισσοκομίας στην πατρίδα του, τη Σλοβενία, και επαίνεσε τις μέλισσες για την ικανότητά τους να εργάζονται τόσο σκληρά, ενώ χρειάζεται τόσο λίγη προσοχή.
Bee engaged: Γιορτάζοντας την ποικιλομορφία των μελισσών και των συστημάτων μελισσοκομίας
Η μελισσοκομία είναι μια διαδεδομένη και παγκόσμια δραστηριότητα, με εκατομμύρια μελισσοκόμους να εξαρτώνται από τις μέλισσες για τα προς το ζην και την ευημερία τους.
Μαζί με τους άγριους επικονιαστές, οι μέλισσες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο:
- στη διατήρηση της βιοποικιλότητας,
- στη διασφάλιση της επιβίωσης και της αναπαραγωγής πολλών φυτών,
- στη στήριξη της αναγέννησης των δασών,
- στην προώθηση της βιωσιμότητας και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή,
- στη βελτίωση της ποσότητας και της ποιότητας των γεωργικών παραγωγών.
Φέτος, ο FAO θα γιορτάσει την Παγκόσμια Ημέρα Μελισσών μέσω μιας εικονικής εκδήλωσης, με θέμα «Bee Engaged: Γιορτάζοντας την ποικιλομορφία των μελισσών και των συστημάτων μελισσοκομίας»
Η εκδήλωση με ειδικούς στην μέλισσα από όλο τον κόσμο, θα ανοίξει με ένα βίντεο-μήνυμα από τον Γενικό Διευθυντή του FAO QU Dongyu, που αναμένεται να ευαισθητοποιήσει σχετικά με τη σημασία της μεγάλης ποικιλίας μελισσών και των βιώσιμων συστημάτων μελισσοκομίας, τις απειλές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τη συμβολή τους στα μέσα διαβίωσης και τα συστήματα τροφίμων.
Η εκδήλωση θα είναι διαθέσιμη στην αγγλική, γαλλική, ισπανική, αραβική, κινεζική και ρωσική γλώσσα.
Πρέπει να δράσουμε τώρα
Οι μέλισσες απειλούνται. Τα σημερινά ποσοστά εξαφάνισης ειδών είναι 100 έως 1.000 φορές υψηλότερα από το κανονικό λόγω των ανθρώπινων επιπτώσεων. Σχεδόν το 35% των ασπόνδυλων επικονιαστών, ιδιαίτερα των μελισσών και των πεταλούδων, και περίπου το 17% των σπονδυλωτών επικονιαστών, όπως οι νυχτερίδες, αντιμετωπίζουν εξαφάνιση παγκοσμίως.
Εάν συνεχιστεί αυτή η τάση, οι θρεπτικές καλλιέργειες, όπως τα φρούτα, οι ξηροί καρποί και πολλές καλλιέργειες λαχανικών, θα αντικαθίστανται όλο και περισσότερο από άλλες βασικές καλλιέργειες όπως το ρύζι, το καλαμπόκι και οι πατάτες, με αποτέλεσμα τελικά μια μη ισορροπημένη διατροφή.
Οι εντατικές γεωργικές πρακτικές, η αλλαγή χρήσης της γης, η μονοκαλλιέργεια, τα φυτοφάρμακα και οι υψηλότερες θερμοκρασίες που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, δημιουργούν προβλήματα στους πληθυσμούς των μελισσών και, κατ’ επέκταση, στην ποιότητα των τροφίμων που καλλιεργούνται.
Παράλληλα με το συντονισμό της Διεθνούς Πρωτοβουλίας Επικονιαστών (IPI), ο FAO παρέχει επίσης τεχνική βοήθεια σε χώρες για θέματα που κυμαίνονται από την αναπαραγωγή της βασίλισσας έως την τεχνητή γονιμοποίηση, τις βιώσιμες λύσεις για την παραγωγή μελιού και την εμπορία εξαγωγών.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιστραφεί η κατάσταση;
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, δίνει τις δικές του χρήσιμες συμβουλές σε επαγγελματίες, αγρότες, γεωπόνους, ιδιώτες, πολίτες, κυβερνώντες κ.α., για να βάλουμε όλοι το δικό μας λιθαράκι στην αντιστροφή αυτής της επικίνδυνα μειούμενης καταγραφής πληθυσμού των μελισσών.
Τι μπορεί να κάνει ο απλός πολίτης:
- φύτευση ενός ποικίλου συνόλου αυτοχθόνων φυτών, τα οποία ανθίζουν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές του έτους
- αγορά ακατέργαστου μελιού από τοπικούς αγρότες
- αγορά προϊόντων από βιώσιμες γεωργικές πρακτικές
- να αποφεύγει τα φυτοφάρμακα, τα μυκητοκτόνα ή τα ζιζανιοκτόνα στους κήπους
- προστασία των αποικιών άγριων μελισσών, όταν είναι δυνατόν
- χορηγία μιας κυψέλης
- δημιουργία ενός σιντριβανιού νερού για μέλισσες, απλά αφήνοντας ένα μπολ νερού σε εξωτερικό χώρο
- συμβολή στη διατήρηση των δασικών οικοσυστημάτων
- ευαισθητοποίηση του περιβάλλοντος με την ανταλλαγή των πληροφοριών για τις μέλισσες
Τι μπορούν να κάνουν οι μελισσοκόμοι ή οι αγρότες:
- με τη μείωση ή αλλαγή της χρήσης φυτοφαρμάκων
- με τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών όσο το δυνατόν περισσότερο ή/και την φύτευση ελκυστικών για τις μέλισσες καλλιεργειών γύρω από το χωράφι
- δημιουργώντας φράχτες με θάμνους
Οι κυβερνήσεις και υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων:
- ενίσχυση της συμμετοχής των τοπικών κοινοτήτων στη λήψη αποφάσεων, ιδίως των αυτοχθόνων πληθυσμών, οι οποίοι γνωρίζουν και σέβονται τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα
- επιβολή στρατηγικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών κινήτρων για την αλλαγή
- αύξηση της συνεργασίας μεταξύ εθνικών, διεθνών οργανισμών, ακαδημαϊκών και ερευνητικών δικτύων για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των υπηρεσιών επικονίασης
Η μείωση του πληθυσμού των μελισσών μας επηρεάζει όλους!
Ακολουθήστε το Cibum 
