Ένα ψωμί 14.000 ετών ξαναγράφει την ιστορία του ψησίματος και της καλλιέργειας

   Μία πρόσφατη επιστημονική ανακάλυψη, αναιρεί τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με το πότε άρχισαν οι άνθρωποι να παρασκευάζουν ψωμί καθώς επίσης και το ότι πρώτα άρχισαν να καλλιεργούν και μετά να επεξεργάζονται το σιτάρι. Τα 14.000 ετών ψίχουλα υποδηλώνουν ότι οι αρχαίες φυλές ήταν αρκετά έμπειρες στις τεχνικές παρασκευής τροφίμων και τις ανέπτυξαν νωρίτερα από ό, τι τους το είχαμε πιστώσει.

Όταν η αρχαιολόγος Amaia Arranz-Otaegui που εργαζόταν σε ανασκαφές στην  Ιορδανία, εξέτασε τα μικροσκοπικά μαύρα σωματίδια που ήταν διάσπαρτα γύρω από ένα αρχαίο τζάκι, δεν είχε ιδέα ότι η έρευνά της θα άλλαζε την ιστορία των τροφίμων και της γεωργίας.

Η Amaia Arranz-Otaegui είναι αρχαιοβοτανολόγος από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Συλλέγει απομεινάρια από δείπνα των Νατουφίων, μια φυλή κυνηγών-συλλεκτών που έζησε στην περιοχή πριν από 14.000 χρόνια κατά τη διάρκεια των επιπαλαιολιθικών χρόνων – μια περίοδος μεταξύ των Παλαιολιθικών και Νεολιθικών εποχών.

Οι Natufians ήταν κυνηγοί, και αυτό αποδεικνύεται από τα οστά των γαζελών, των προβάτων και των λαγών που εντοπίστηκαν σε «λάκκους» μαγειρικής. Αλλά αποδεικνύεται επίσης ότι οι Νατουφιανοί ήταν αρτοποιοί – πολύ καιρό πριν την εποχή που έχει καθοριστεί από τους επιστήμονες ότι οι άνθρωποι άρχισαν να ζυμώνουν και να ψήνουν ψωμί.

Όταν η Arranz-Otaegui εξέτασε, τα μαύρα σωματίδια φάνηκε από την αρχή ότι ήταν  απομεινάρια φαγητού. «Έμοιαζαν με αυτό που μένει στην τοστιέρα μας», λέει – όμως δεν υπήρχε καμία απόδειξη ότι οι άνθρωποι έφτιαχναν ψωμί τόσο νωρίς στην ανθρώπινη ιστορία. Η Amaia Arranz-Otaegui μάλιστα νόμιζε ότι ήταν επεξεργασμένα φυτά αλλά δεν μπορούσε να προσδιορίσει τι ακριβώς ήταν.

Έτσι, πήρε τα ευρήματά της σε μια συνάδελφο της, τη Λάρα Γκονζάλες Καρρέτο στο University College London Institute of Archaeology, της οποίας η ειδικότητα εντοπίζει τα προϊστορικά υπολείμματα φαγητού, ιδίως το ψωμί, η οποία βρέθηκε μπροστά σε μία ευχάριστη έκπληξη: Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό που είχε ανακαλύψει ο Arranz-Otaegui ήταν μια χούφτα αρχέγονων ψωμιών.

«Και οι δύο συνειδητοποιήσαμε ότι εξετάζουμε τα παλαιότερα υπολείμματα ψωμιού στον κόσμο», λέει η Gonzalez Carretero.

Σύμφωνα με τα έως τώρα επιστημονικά δεδομένα, οι άνθρωποι άρχισαν να ψήνουν για πρώτη φορά περίπου 10.000 χρόνια πριν και ήταν  μια σημαντική στιγμή στην εξέλιξή μας. Οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τον νομαδικό τρόπο ζωής τους, εγκαταστάθηκαν σε μόνιμες κατοικίες και άρχισαν να καλλιεργούν δημητριακά τα οποία άρχισαν να τα αλέθουν σε αλεύρι για να φτιάξουν ψωμί. Με άλλα λόγια, μέχρι τώρα νομίζαμε ότι οι πρόγονοί μας ήταν πρώτοι αγρότες και μετά αρτοποιοί. Όμως, τα ευρήματα της Arranz-Otaegui προηγούνται της εμφάνισης της γεωργίας τουλάχιστον 4.000 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι πρόγονοί μας ήταν αρτοποιοί πρώτα – και έμαθαν να καλλιεργούν μετά.

Η Arranz-Otaegui λέει: «μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι το πρώτο ψωμί εμφανίστηκε κατά τη Νεολιθική εποχή, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να καλλιεργούν δημητριακά, αλλά φαίνεται πως έμαθαν να φτιάχνουν ψωμί νωρίτερα».

Οι άνθρωποι πριν γίνουν γεωργοί ήταν τροφοσυλλέκτες.  Ο όρος κυνηγός-συλλέκτης ή τροφοσυλλέκτης, χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα μέλη των κοινωνιών στις οποίες η περισσότερη ή όλη η τροφή εξασφαλίζεται μόνο από το κυνήγι άγριων ζώων, ψάρεμα, την συλλογή των φρούτων και γενικότερα καρπών των δέντρων και φυτών, καθώς και συνολικά την συλλογή πρώτων υλών από τη φύση  μεταξύ των οποίων και σιτάρι. Σε αντίθεση, οι αγροτικές και κτηνοτροφικές κοινωνίες εξαρτώνται για την διατροφή τους κυρίως στα εξημερωμένα ζώα, καθώς και στην καλλιέργεια σιτηρών και οπορωλαχανικών.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι υπάρχει λογική στην υπόθεση πως οι άνθρωποι πρώτα  έμαθαν να ψήνουν και μετά δημιούργησαν αγροκτήματα και καλλιέργειες. Η παρασκευή ψωμιού είναι μια διαδικασία έντασης εργασίας που περιλαμβάνει την αφαίρεση φλοιών, το άλεσμα των δημητριακών, το ζύμωμα της ζύμης και στη συνέχεια το ψήσιμο. Το γεγονός ότι ήταν πρόθυμοι να επενδύσουν τόση προσπάθεια στην προϊστορική μαγειρική, δείχνει ότι θεωρούσαν το ψωμί μια ιδιαίτερη απόλαυση. Το ψήσιμο ψωμιού ίσως γινόταν για ειδικές περιστάσεις ή για να εντυπωσιάσουν σημαντικούς επισκέπτες. Άρα η επιθυμία των ανθρώπων να ασχοληθούν πιο συστηματικά με την παρασκευή ψωμιού ήταν αυτή που τους ώθησε να γίνουν αγρότες και να αρχίσουν να καλλιεργούν τα δημητριακά.

Ο Adrea Heiss, αρχαιολόγος της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών, χαρακτήρισε την ανακάλυψη «συναρπαστική». Λέει ότι δείχνει πως οι αρχαίες φυλές ήταν πολύ έμπειρες στις τεχνικές παρασκευής τροφίμων και τις ανέπτυξαν νωρίτερα από ό, τι τους το είχαμε πιστώσει. «Μας λέει ( η ανακάλυψη) ότι οι πρόγονοί μας ήταν έξυπνοι άνθρωποι που ήξεραν πώς να εκμεταλλεύονται το περιβάλλον τους», λέει ο Heiss. “Μας λέει επίσης ότι η επεξεργασία τροφίμων είναι μια πολύ πιο βασική τεχνική στην ανθρώπινη ιστορία από ό, τι νομίζαμε – ίσως τόσο παλιά όσο το κυνήγι.”

Καθώς η ομάδα ανέλυσε περαιτέρω τα ψίχουλα, ανακάλυψαν ότι οι Natufians ήταν και εξελιγμένοι μάγειρες. Το αλεύρι τους φτιάχτηκε από δύο διαφορετικούς τύπους συστατικών – άγριο σιτάρι που ονομάζεται einkorn και τις ρίζες των κόνδυλων, ένα είδος ανθοφόρου φυτού. Ο συγκεκριμένος συνδυασμός τους επέτρεψε να φτιάξουν εύκαμπτη ελαστική ζύμη που θα μπορούσε να πιεστεί στα τοιχώματα των κοιλωμάτων του τζακιού τους, σαν τα ψητά ψωμιά να ψήνονται σήμερα σε φούρνους tandooriν (πήλινος φούρνος). Εκτός από το einkorn και τους κονδύλους, η ομάδα βρήκε επίσης ίχνη κριθαριού και βρώμης.

Οι Natufians μπορεί να είχαν αναπτύξει και άλλους τρόπους μαγειρικής. Τους άρεσαν να προσθέτουν μπαχαρικά και καρυκεύματα στα πιάτα τους, ιδίως σπόρους μουστάρδας. “Βρήκαμε πολλούς άγριους σπόρους μουστάρδας, όχι στο ψωμί αλλά στη συνολική συλλογή”, λέει η Gonzalez Carretero.

Πηγή: https://www.npr.org/ 

Δείτε: Η Ελληνική Chipita περνάει στα χέρια της Mondelēz International. Ολοκληρώθηκε η εξαγορά 

Δείτε: Σύγκρουση ρόλων: αρτοβιομηχανίες στρέφονται στον καφέ και αλυσίδες καφέ στις τυρόπιτες!  

Δείτε: Μεγάλη απάτη τροφίμων στην Ιταλία. 6 εντάλματα σύλληψης για παραπλανητική ετικέτα 

Δείτε: Η σωστή συμπεριφορά στο τραπέζι γιατί… τα πιρούνια δεν είναι φτυάρια, το ανοιχτό στόμα αξιοθέατο και το φαγητό μόνο δικό μας! 

Δείτε: ΣΕΒΕ κατά του Nutriscore  

Δείτε: 4 πράγματα που πρέπει να έχει το ψωμί σας