Τι είναι η «δέσμη μέτρων Omnibus», η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί στα τέλη Φεβρουαρίου.
Στις 20 Ιανουαρίου 2025, ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Ευημερία και τη Βιομηχανική Στρατηγική, Stéphane Séjourné, προκάλεσε σύγχυση με δήλωσή του που ερμηνεύθηκε ως απειλή για την κατάργηση της Οδηγίας για την Υποβολή Εκθέσεων Εταιρικής Βιωσιμότητας (CSRD), ενός βασικού κανονισμού της ΕΕ για τη βιωσιμότητα.
Η δήλωση, που αναφερόταν στην «κατάργηση της υποβολής εκθέσεων για το κλίμα», διευκρινίστηκε γρήγορα από την ομάδα του, η οποία εξήγησε ότι στόχος δεν είναι η κατάργηση, αλλά η απλούστευση και ο εξορθολογισμός των διαδικασιών, προκειμένου να μειωθούν τα διοικητικά βάρη για τις εταιρείες.
Η ανακοίνωση αυτή συνδέεται με μια ευρύτερη νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γνωστή ως «δέσμη μέτρων Omnibus», η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί στις 26 Φεβρουαρίου 2025.
Η πρόταση Omnibus στοχεύει στη μείωση των επικαλύψεων στις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας, χωρίς να αποδυναμώσει τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της ΕΕ. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, έχει δεσμευθεί να μειώσει τα διοικητικά βάρη κατά 25%-35% έως τα μέσα του 2025, υπογραμμίζοντας ότι ο στόχος είναι η εξάλειψη πλεονασμών και όχι η χαλάρωση των κανόνων.
Παράλληλα, η Γαλλία και η Γερμανία, οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ, πιέζουν για τροποποιήσεις στο κανονιστικό πλαίσιο. Η γαλλική κυβέρνηση ετοιμάζει προτάσεις που αποσκοπούν στον περιορισμό του πεδίου εφαρμογής της CSRD και στην ελάφρυνση του κανονιστικού βάρους, ιδίως για εταιρείες με λιγότερους από 1.000 εργαζόμενους. Η Γερμανία από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι η υπερβολική ρύθμιση αποτελεί εμπόδιο για την ανταγωνιστικότητα, ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Οι προτάσεις αυτές αντανακλούν ευρύτερες ανησυχίες για τον οικονομικό αντίκτυπο των κανονισμών ESG στην Ευρώπη, καθώς νέα στοιχεία δείχνουν ότι η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το 2024. Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ανέφερε τους κανονισμούς ESG ως βασικό λόγο για την απώλεια ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης έναντι των ΗΠΑ, ενώ η αμερικανική πολιτική έχει αποστασιοποιηθεί από αντίστοιχες δεσμεύσεις, ειδικά υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ.
Η CSRD, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2024, απαιτεί από περίπου 50.000 εταιρείες με περισσότερους από 250 εργαζόμενους και ετήσια έσοδα άνω των 50 εκατ. ευρώ να υποβάλλουν εκθέσεις για εκατοντάδες δείκτες ESG, όπως η ποικιλομορφία των διοικητικών συμβουλίων, οι κίνδυνοι βιοποικιλότητας και οι εκπομπές CO2. Οι πρώτες δημόσιες γνωστοποιήσεις βάσει της CSRD αναμένεται να δημοσιευθούν το 2025.
Ωστόσο, η Γαλλία και η Γερμανία προτείνουν να μειωθούν οι απαιτήσεις για μικρότερες εταιρείες, ενώ προτείνεται επίσης ο περιορισμός των κανόνων της Οδηγίας για τη Δέουσα Επιμέλεια Εταιρικής Βιωσιμότητας (CSDDD), ώστε να εφαρμόζεται μόνο σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις με ετήσια έσοδα άνω των 450 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, η συζήτηση εντός της ΕΕ περιλαμβάνει και ζητήματα σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων ESG για εταιρείες εκτός Ευρώπης. Ορισμένοι νομοθέτες πιέζουν για την αναβολή της εφαρμογής αυτών των απαιτήσεων, οι οποίες έχουν οριστεί να τεθούν σε ισχύ το 2029.
Η αβεβαιότητα γύρω από το τελικό περιεχόμενο της νομοθεσίας Omnibus και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των αλλαγών δημιουργεί προβληματισμούς στους επιχειρηματικούς κύκλους, καθώς πολλές εταιρείες έχουν ήδη επενδύσει σημαντικά ποσά για τη συμμόρφωση με τις ισχύουσες απαιτήσεις.
Από την άλλη, μεγάλες εταιρείες όπως οι Unilever, Mars και Nestlé αντιτίθενται στην αποδυνάμωση των κανονισμών, υποστηρίζοντας ότι οι προβλέψιμοι και αυστηροί κανόνες είναι απαραίτητοι για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της ανταγωνιστικότητας στην αγορά. Φοβούνται ότι οι αλλαγές μπορεί να προκαλέσουν αβεβαιότητα και να υπονομεύσουν τις υφιστάμενες προσπάθειες βιωσιμότητας.
Ενώ η πρόταση Omnibus υπόσχεται να μειώσει το διοικητικό βάρος για τις εταιρείες, η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της ΕΕ να εξασφαλίσει σαφήνεια και συνέπεια στις ρυθμιστικές της αποφάσεις, διατηρώντας παράλληλα τα υψηλά πρότυπα ESG που έχουν καθιερωθεί.