Πατατάκια – Σοκολάτες: Μετανάστευση βενζολίου, νιτρωδών και αμιδίων, από τη συσκευασία – Ευρήματα εργαστηριακής ανάλυσης

Μετανάστευση χημικών ενώσεων από συσκευασίες τροφίμων: Εκτίμηση των κινδύνων για την ασφάλεια τροφίμων και των επιπτώσεων στην υγεία

Δεν έφτανε ότι τα πατατάκια είναι η κύρια πηγή έκθεσης των καταναλωτών σε καρκινογόνο ακρυλαμίδιο, τώρα νέα έρευνα αποκαλύπτει και μετανάστευση πολύ επικίνδυνων χημικών ουσιών από τη συσκευασία στα πατατάκια και όχι μόνο σε αυτά… Η συσκευασία είναι απαραίτητη για τη συντήρηση των τροφίμων, την πρόληψη της αλλοίωσης και την παράταση της διάρκειας ζωής, αλλά μπορεί επίσης να γίνει πηγή χημικής μόλυνσης, λόγω της μετανάστευσης ουσιών από τα υλικά συσκευασίας στα τρόφιμα.

• ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | «Το τρόφιμο που δεν θα άγγιζα ποτέ στο σουπερμάρκετ» – Προειδοποίηση κορυφαίου ειδικού στην ασφάλεια των τροφίμων

• ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Ανακαλούνται 200.000 κονσέρβες με φασολάκια

• ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Ερευνητές βρήκαν τον ξηρό καρπό που μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών νοσημάτων

Η πιθανή μετανάστευση χημικών ενώσεων από πλαστικές συσκευασίες τροφίμων, ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την υγεία, απαιτώντας συνεχή παρακολούθηση και ενισχυμένα πρωτόκολλα ασφάλειας.  Περισσότεροι από 30 διαφορετικοί τύποι πλαστικών χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες, που περιέχουν διάφορες ενώσεις όπως μονομερή, ολιγομερή, πλαστικοποιητές, σταθεροποιητές και άλλα πρόσθετα που μπορούν να μεταναστεύσουν στα τρόφιμα υπό ορισμένες συνθήκες.

Mελέτη που δημοσιεύτηκε σήμερα στο περιοδικό επιστήμης τροφίμων “foods”, είχε στόχο να διερευνήσει τη μετανάστευση εννέα χημικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων αλανίνης, οξικού οξέος, κυανοπαραγώγων, ουρίας, αμινών, αμιδίων, παραγώγων βενζολίου, νιτρωδών και μη καθορισμένων ενώσεων, σε διαφορετικές κατηγορίες τροφίμων.  Οι μη καθορισμένες ενώσεις αντιπροσωπεύουν χημικές ουσίες που δεν μπορούσαν να ταξινομηθούν λόγω της απουσίας φασμάτων αναφοράς στη βιβλιοθήκη NIST.

• ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Εισπνέουν μαγειρικά σπρέι για να “φτιαχτούν”! Προειδοποίηση από τον FDA

• ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Επικίνδυνα τηγάνια: Νέα επείγουσα ανάκληση λόγω σοβαρού κινδύνου για την υγεία

Συνολικά αναλύθηκαν 195 συσκευασμένα δείγματα τροφίμων από έντεκα κατηγορίες τροφίμων για τον εντοπισμό και τον ποσοτικό προσδιορισμό των χημικών μεταναστών. Η στατιστική ανάλυση αποκάλυψε σημαντικές διαφορές στα επίπεδα μετανάστευσης μεταξύ των κατηγοριών τροφίμων. Υψηλές συγκεντρώσεις παραγώγων βενζολίου, νιτρωδών και αμιδίων εντοπίστηκαν σε πατατάκια, σοκολάτες και καραμέλες, εγείροντας ανησυχίες λόγω των πιθανών καρκινογόνων και τοξικολογικών τους επιπτώσεων. Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, όπως τα πατατάκια και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, εμφάνισαν αυξημένα επίπεδα μετανάστευσης, ενισχύοντας προηγούμενα ευρήματα που υποδηλώνουν ότι τα λιπίδια διευκολύνουν την απορρόφηση χημικών ουσιών από τα υλικά συσκευασίας.

Επιπτώσεις στην υγεία από το Βενζόλιο

Το βενζόλιο προέρχεται κυρίως από καύσιμα και διαδικασίες καύσης. Οι καταναλωτές απορροφούν το βενζόλιο κυρίως μέσω του αέρα που αναπνέουν. Ωστόσο, η ουσία μπορεί επίσης να υπάρχει ως ρύπος στο πόσιμο νερό ή στα τρόφιμα. Τα παράγωγα βενζολίου, που ανιχνεύονται σε πατατάκια και κατεψυγμένα θαλασσινά, σύμφωνα με τους ερευνητές της παρούσας μελέτης προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία λόγω της συσχέτισής τους με αιματολογικές διαταραχές και ανοσοτοξικότητα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η μόλυνση με βενζόλιο σε ποτά και συσκευασμένα τρόφιμα έχει αναφερθεί σε επίπεδα που κυμαίνονται από 5 έως 45 μg/kg, εγείροντας σημαντικές ανησυχίες για τη δημόσια υγεία. Μια ισπανική μελέτη έδειξε ότι τα επίπεδα βενζολίου στα συσκευασμένα ποτά αυξήθηκαν κατά την παρατεταμένη αποθήκευση, δίνοντας έμφαση στο ρόλο των συνθηκών αποθήκευσης στη δυναμική της μετανάστευσης

Επιπτώσεις στην υγεία από τα νιτρώδη

Η παρουσία νιτρωδών αλάτων στις συσκευασίες τροφίμων είναι εξίσου ανησυχητική. Τα νιτρώδη, αν και χρησιμοποιούνται συνήθως ως συντηρητικά, μπορούν να σχηματίσουν νιτροζαμίνες σε συνδυασμό με δευτεροταγείς αμίνες, ενώσεις που συνδέονται στενά με τον καρκίνο του γαστρεντερικού και άλλες κακοήθειες. Μια ιαπωνική μελέτη σχετικά με τη μόλυνση από νιτρώδη άλατα σε συσκευασμένα θαλασσινά βρήκε επίπεδα που κυμαίνονται από 20 έως 70 μg/kg, υπερβαίνοντας το όριο του Codex Alimentarius των 30 μg/kg. Στην παρούσα ανάλυση οι σοκολάτες εμφάνισαν τα υψηλότερα επίπεδα νιτρωδών (59,78 ± 8,537 mg/kg), υποδεικνύοντας ότι τόσο η συσκευασία όσο και η ίδια η μήτρα τροφίμων συμβάλουν στα υψηλά επίπεδα μετανάστευσης.

Τα σημαντικότερα ευρήματα της μελέτης

• Τα παράγωγα βενζολίου ανιχνεύθηκαν κυρίως σε πατατάκια τσιπς, ενώ τα κατεψυγμένα θαλασσινά παρουσίασαν τα χαμηλότερα επίπεδα
• Η αλανίνη εμφάνισε την υψηλότερη μετανάστευση στα δείγματα τυριού και την χαμηλότερη στα κατεψυγμένα θαλασσινά
• Η μετανάστευση οξικού οξέος κορυφώθηκε στις καραμέλες και τα πατατάκια, με τα χαμηλότερα επίπεδα στο κατεψυγμένο ωμό κρέας
• Τα Κυανικά παράγωγα βρέθηκαν σε υψηλές συγκεντρώσεις στο τυρί (και στο χαμηλότερο επίπεδο στο κατεψυγμένο ωμό κοτόπουλο. Τα κυανοπαράγωγα, είναι γνωστοί πρόδρομοι του κυανίου, που μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, συμπεριλαμβανομένου του υποθυρεοειδισμού και των νευρολογικών διαταραχών
• Η ουρία ακολούθησε παρόμοια τάση, με το τυρί να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη μετανάστευση  και το κατεψυγμένο ωμό κρέας το χαμηλότερο. Τα παράγωγα ουρίας, που βρίσκονται κυρίως στο τυρί και τα noodles, μπορούν να διαταράξουν τις μεταβολικές διεργασίες σε υψηλές συγκεντρώσεις
• Η μετανάστευση αμινών κορυφώθηκε στις καραμέλες και τα πατατάκια (59,39 ± 1,400 mg/kg) και η χαμηλότερη συγκέντρωση ανιχνεύθηκε στο κατεψυγμένο ωμό κρέας. Η μετανάστευση αμινών και αμιδίων σε τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες όπως καραμέλες και πατατάκια ήταν σημαντική, με τις αμίνες να κορυφώνονται στα 59,49 ± 0,8633 mg/kg στις καραμέλες. Οι αρωματικές αμίνες είναι γνωστές για το καρκινογόνο δυναμικό τους, ιδίως προκαλώντας καρκίνο της ουροδόχου κύστης
• Τα αμίδια ανιχνεύθηκαν στις υψηλότερες συγκεντρώσεις σε καραμέλες και πατατάκια, με τα χαμηλότερα επίπεδα στα κατεψυγμένα θαλασσινά
• Η μετανάστευση νιτρωδών ήταν πιο έντονη στις σοκολάτες και στα πατατάκια, με τη χαμηλότερη συγκέντρωση να παρατηρείται στο κατεψυγμένο ωμό κρέας. Τα νιτρώδη, αν και χρησιμοποιούνται συνήθως ως συντηρητικά, μπορούν να σχηματίσουν νιτροζαμίνες σε συνδυασμό με δευτεροταγείς αμίνες, ενώσεις που συνδέονται στενά με τον καρκίνο του γαστρεντερικού και άλλες κακοήθειες 
• Τέλος, οι μη καθορισμένες ενώσεις έδειξαν την υψηλότερη μετανάστευση στα noodles και τη χαμηλότερη στο κατεψυγμένο ωμό κοτόπουλο. Παρόμοια ευρήματα αναφέρθηκαν σε μια ολοκληρωμένη μελέτη της ΕΕ που ανίχνευσε άγνωστες ενώσεις σε πάνω από το 25% των ελεγμένων υλικών συσκευασίας τροφίμων. Αυτές οι ενώσεις θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν νέες ή μη μελετημένες προσμείξεις με πιθανές τοξικολογικές επιπτώσεις.

Η ανάλυση παλινδρόμησης επιβεβαίωσε ότι ο τύπος της μήτρας τροφίμων είναι ένας ισχυρός προγνωστικός παράγοντας των επιπέδων μετανάστευσης για αρκετές ενώσεις. Η ανάλυση της μελέτης κατέδειξε σημαντικές διαφορές στα επίπεδα μετανάστευσης μεταξύ των κατηγοριών τροφίμων, τονίζοντας την ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση και ρύθμιση. Το ευρύ φάσμα τιμών μετανάστευσης, ιδιαίτερα για τα παράγωγα βενζολίου και τις μη καθορισμένες ενώσεις, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για αυστηρότερη ρύθμιση, βελτιωμένες αναλυτικές τεχνικές και ανάπτυξη ασφαλέστερων υλικών συσκευασίας για τη μείωση των κινδύνων χημικής μετανάστευσης και την προστασία της δημόσιας υγείας.

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση https://www.mdpi.com/2304-8158/14/6/1013

Αμαφορά: Adly, HM, Saati, AA, Obaid, MS, & Saleh, SAK (2025). Χημική Μετανάστευση Πολυκυκλικών Αρωματικών Υδρογονανθράκων και Άλλων Ενώσεων από Πλαστικές Συσκευασίες Τροφίμων: Εκτίμηση Κινδύνων Ασφάλειας Τροφίμων και Επιπτώσεων στην Υγεία. Foods , 14 (6), 1013. ttps://doi.org/10.3390/foods14061013