Ξεπερασμένα τα στερεότυπα των ανθρώπων που μένουν στην ίδια δουλειά για δεκαετίες

   Για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η εργασία παγκοσμίως αλλά και τους τρόπους με τους οποίους πρέπει να αντιμετωπιστούν μίλησαν οι συμμετέχοντες στην διαδικτυακή συζήτηση που διοργανώθηκε από το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο με τίτλο: «Δεξιότητες για το Μέλλον της Εργασίας: Ενδυνάμωση των ανθρώπων στην αυτάρκεια».

Ανοίγοντας την συζήτηση, ο εκτελεστικός διευθυντής του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, Ηλίας Σπιρτούνιας, επεσήμανε: «Η οικοδόμηση του ανθρώπινου κεφαλαίου είναι απαραίτητη για κάθε χώρα που θέλει να είναι ανταγωνιστική σε έναν ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο. Τα στερεότυπα των ανθρώπων που μένουν στην ίδια δουλειά για δεκαετίες δεν υπάρχει πλέον, γιατί πολλές από τις δουλειές καθίστανται ξεπερασμένες καθώς περνάει ο καιρός και παράλληλα η ευελιξία και η κινητικότητα που χαρακτηρίζει το σημερινό εργασιακό περιβάλλον αγνοούν τον σημερινό αποδιοργανωτικό και ταυτόχρονα ανταγωνιστικό κόσμο, όπου οι άνθρωποι πρέπει να είναι περισσότερο εξοπλισμένοι με γνώσεις και δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να αποκτήσουν καλύτερες θέσεις εργασίας και να έχουν μια επιτυχημένη πορεία σταδιοδρομίας. Είναι ζωτικής σημασίας να εντοπιστούν οι καλύτερες δυνατές συνεργασίες και οι κατάλληλες βέλτιστες πρακτικές για την υποστήριξη της πολυπλοκότητας και της αντιστοίχισης όχι μόνο για τα πολύτιμες αλλά και για όλες τις εργασιακές ομάδες». Στη συνέχεια, ο πρόεδρος του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, Νικόλαος Μπακατσέλος, στην εισήγησή του τόνισε: «Για αρκετό καιρό τώρα βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά βιώνοντας συνεχείς αλλαγές σε αυτό που είχαμε θεωρήσει προηγουμένως δεδομένο. Αυτές οι νέες συνθήκες απαιτούν υψηλό βαθμό ευελιξίας, νέες προτεραιότητες καθώς και την ανάπτυξη νέας κουλτούρας. Οι θεσμοί, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και η επιχειρηματική κοινότητα πρέπει να διαμορφώσουν τις απαραίτητες δεξιότητες που καθορίζουν το νέο εργασιακό περιβάλλον και να το κάνουν με βιώσιμο τρόπο. Η ετοιμότητα αντιμετώπισης αυτών των νέων συνθηκών απαιτεί κάτι περισσότερο από την απλή τεχνική ικανότητα. Οι κοινωνικές δεξιότητες και η συναισθηματική νοημοσύνη είναι σημαντικές στην πλοήγηση στο νέο τοπίο, το reskilling και το upskilling προχωρούν με την έννοια του επείγοντος. Αυτά είναι τα νέα είδη προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε από αυτό που χρειάζεται για ένα βιώσιμο και παραγωγικό εργασιακό περιβάλλον έως την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της αγοράς εργασίας».

Ο διοικητής του ΟΑΕΔ, Σπύρος Πρωτοψάλτης, κατά την εισήγησή του τόνισε ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια νέα πρόκληση αλλά και έχει παράλληλα μπροστά της και μια μεγάλη ευκαιρία και ότι τα πράγματα αλλάζουν συνεχώς γύρω μας και στον εργασιακό βίο, στην οικογενειακή ζωή και στην κοινωνική ζωή. «Η τεχνολογία και η 4η Βιομηχανική επανάσταση παίζουν κρίσιμο ρόλο στο πώς ζούμε και στο πώς εργαζόμαστε αλλά και σε όλες τις δραστηριότητές μας», τόνισε ο κ. Πρωτοψάλτης αναφέροντας ότι αυτό είναι κάτι που συμβαίνει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ενώ όπως είπε «πρέπει να είμαστε έτοιμοι για να αντιμετωπίσουμε τα όσα συμβαίνουν».

Ο κ. Πρωτοψάλτης επεσήμανε ακόμα ότι με 16% ανεργία στην Ελλάδα, το 1/3 των εταιρειών αναφέρουν ότι δεν μπορούν να βρουν υπαλλήλους κι αυτό προφανώς συμβαίνει γιατί υπάρχει αναντιστοιχία δεξιοτήτων και ότι υπάρχουν διεθνείς μελέτες που επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα έχει μια σημαντική αναντιστοιχία δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας.

Όπως είπε το πρόβλημα έχει αναγνωριστεί από την κυβέρνηση και έχει τεθεί ως ύψιστη προτεραιότητα για να αντιμετωπιστεί στα επόμενα χρόνια. «Ένα από τα σημαντικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεση μας και σκοπεύουμε να χρησιμοποιήσουμε στο μέγιστο βαθμό είναι το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» και σημείωσε ότι στο πλαίσιο αυτού του τολμηρού και φιλόδοξου Σχεδίου η Ελλάδα προτίθεται να επενδύσει πάνω από 1 δισ. για μαζική επανακατάρτιση και αναβάθμιση της κατάρτισης του εργατικού της δυναμικού έτσι ώστε να αποκτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες της παγκόσμιας οικονομίας που βασίζεται στην γνώση και καθοδηγείται από την τεχνολογία.

Επεσήμανε ακόμα ότι πρέπει να γίνει παράλληλα μεταρρύθμιση των συστημάτων επαγγελματικής κατάρτισης και να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος καθώς παλιότερα δαπανήθηκαν κονδύλια τα οποία όμως δεν επενδύθηκαν, γιατί όπως είπε είναι άλλο η απορρόφηση των κονδυλίων και άλλο η επένδυση των κονδυλίων.

Η Βενετία Κουσσία της Επιτροπής Απασχόλησης του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου αναφέρθηκε στις εξελίξεις στον τομέα της εργασίας και της κατάρτισης και τόνισε ότι η αναντιστοιχία των δεξιοτήτων είναι ένα μεγάλο και γνωστό πρόβλημα και επεσήμανε ότι πέραν των στρεβλώσεων στην αγορά λόγω της Covid-19 υπάρχουν και μακροχρόνια άνεργοι, υποστηρίζοντας ότι τα άτομα αυτά πρέπει να επακαταρτιστούν και να μπουν στο χώρο εργασίας.

Ο Τιτσιάνο Μπαρόνε, Διευθυντής της Περιφερειακής Υπηρεσίας Απασχόλησης του Βένετο, μιλώντας για το ρόλο της εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών υποστήριξης της απασχόλησης αναφέρθηκε στο αντίστοιχο Σχέδιο Ανάκαμψης της Ιταλίας που περιλαμβάνει, όπως είπε μεταξύ άλλων, ενεργές πολιτικές απασχόλησης και εκπαίδευσης, μέσω της υιοθέτησης νέου Σχεδίου Κατάρτισης, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας προσφοράς και ζήτησης και υψηλών και χαμηλών προσόντων και συνεργασία μεταξύ Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα. Στόχος της Ιταλίας είναι, όπως είπε ο κ. Μπαρόνε, να ενισχυθεί ο αριθμός των ατόμων που έχουν μόνιμη εργασία, ενώ τα μέτρα που θα τεθούν σε εφαρμογή καλύπτουν και τους νέους και τους μεγαλύτερους που δεν έχουν εργασία.

Η Γενική Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, Βίκυ Λοΐζου σημείωσε ότι ο τουρισμός υπόκειται σε πολύ έντονες προκλήσεις και απειλές κάτι που έγινε ακόμα πιο φανερό από την πανδημία και έτσι όπως είπε είναι απαραίτητη η αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου στον τουρισμό και η προσαρμογή του στη νέα εποχή που βρίσκεται μπροστά μας.

«Η πανδημία έριξε τον τουρισμό στα γόνατά του. Τώρα πρέπει να σηκωθεί και να ξεκινήσει και πάλι σε ένα νέο περιβάλλον που ήδη διαμορφώνεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Αυτές οι εξελίξεις έχουν φέρει πολύ μεγάλα οφέλη αλλά έχουν προσθέσει και άλλα στοιχεία κατεπείγοντος στην απαίτηση για αλλαγή» και προσέθεσε ότι «μεγάλη πρόκληση για την σημερινή τουριστική πολιτική και αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις είναι να δράσουν γρήγορα και σωστά. Με στόχο να ενισχυθεί η ανάπτυξη του τουρισμού την επόμενη δεκαετία. Στην περίπτωση της Ελλάδας ο τουρισμός είναι κύριος μοχλός ανάπτυξης καθώς αντιπροσωπεύει πάνω από το 20% του ΑΕΠ και απασχολεί το 25% του ελληνικού εργατικού δυναμικού. Το τουριστικό οικοσύστημα συνίσταται κατά κύριο λόγο από μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Παρά το ευρύ φάσμα των παρεχόμενων υπηρεσιών στον τομέα ξενοδοχείου και εστίασης στην Ελλάδα κατά κύριο λόγο οι ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις είναι οικογενειακές και δεν έχουν απαραίτητα υψηλού επιπέδου δεξιότητες και ιδιαίτερα δεν έχουν τον απαραίτητο ψηφιακό εγγραματισμό που θα τους οδηγούσε στην επόμενη εποχή», ανέφερε μεταξύ άλλων η κ. Λοΐζου και τόνισε μεταξύ άλλων ότι στόχο αποτελεί η ενίσχυση της απορρόφησης των ψηφιακών δεξιοτήτων στον τουρισμό και η εναρμόνιση της προόδου του εργατικού δυναμικού στις διάφορες πτυχές της τουριστικής βιομηχανίας και η άμεση ή έμμεση βελτίωση της εμπειρίας των τουριστών.

Η Όλγκα Στρίετσκα Ιλίνα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, τόνισε ότι ο κόσμος περνά μια διαδικασία συνεχών αλλαγών και αντιμετωπίζει προκλήσεις και ανέφερε ότι αυτές οι προκλήσεις υπήρχαν πάντα αλλά τώρα έχει αλλάξει η ταχύτητα των αλλαγών αυτών, ενώ τόνισε ότι ο αντίκτυπος της ψηφιοποίησης και της κλιματικής αλλαγής θα έχει έναν θετικό αντίκτυπο μακροπρόθεσμα αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να περάσουμε μια περίοδο μετάβασης και η κοινωνία να προσαρμοστεί.

Επεσήμανε ακόμα ότι λόγω της Covid-19, παγκοσμίως το 2020 χάθηκε το 9% των εργατοωρών αλλά αυτό που είναι ανησυχητικό είναι ότι περίπου 30% έχασαν τη δουλειά τους ανά τον κόσμο κι επίσης ένας μεγάλος αριθμός έφυγαν από την αγορά εργασίας. Αναφέρθηκε επίσης στο εργαλείο της ILO, skills anticipation που όπως είπε δεν είναι απλά πρόβλεψη αλλά μια στρατηγική προσέγγισης για κατάρτιση και επανακατάρτιση.

Ο ‘Ειμον Ντάβερν που είναι ειδικός σε θέματα απασχόλησης αναφέρθηκε στο θέμα των συνεργασιών: «Νομίζω ότι οι συνεργασίες είναι ενδιαφέρουσες στο ότι συχνά τις παρατηρούμε μόνο όταν λείπουν ή όταν δεν πετυχαίνουν στην πραγματικότητα, αλλά νομίζω ότι ξεκινάω κάνοντας τη δήλωση ότι μια συνεργασία που λειτουργεί πιθανώς δεν ήταν ποτέ πιο σημαντική από ό, τι είναι τώρα. Φυσικά, οι συνεργασίες υπήρξαν πάντα ένα χαρακτηριστικό της διαμόρφωσης πολιτικής και φυσικά ιδιαίτερα της παράδοσης, αλλά ίσως τώρα με τις μεγάλες εξελίξεις στην ανάλυση δεδομένων που αυξάνουν την τεχνητή νοημοσύνη, ίσως έχουμε ήδη φτάσει σε μια κατάσταση όπου η διαπεριφερειακή συνεργασία είναι απαραίτητη, ιδίως για την αντιμετώπιση των αναντιστοιχιών στα σχολεία» και προσέθεσε ότι «Νομίζω ότι λίγοι άνθρωποι θα διαφωνούσαν με τη δήλωση ότι το μέλλον της εργασίας έχει φτάσει τώρα, νομίζω ότι όλα τα προηγούμενα τεχνολογικά άλματα έχουν προκαλέσει ανησυχία και συχνά μερικές πολύ ανησυχητικές προοπτικές για μαζική μελλοντική απώλεια θέσεων εργασίας, αλλά νομίζω ότι ευτυχώς η ιστορία μας διδάσκει ότι τελικά αυτό δεν συμβαίνει. Σαφώς η αλλαγή μπορεί να είναι αποδιοργανωτική και η αλλαγή της αγοράς εργασίας ιδιαίτερα ενοχλητική και θα ήταν παράλογο να μην περιμένουμε ότι οι άνθρωποι που πιθανότατα θα επηρεαστούν από τη διαταραχή της αγοράς εργασίας δεν θα ανησυχούσαν πολύ».

Η Λίζα Σίμονς, πρώτη αντιπρόεδρος των εσωτερικών και διεθνών επιχειρήσεων της Maximus, αναφέρθηκε στο τρόπο λειτουργίας της εταιρείας και μίλησε για το παράδειγμα της Ιταλίας όπου η εταιρεία ανέλαβε δράση. Επίσης, μίλησε για την ανάγκη συνεργειών προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι σύγχρονες προκλήσεις που έχουν παρουσιαστεί στον τομέα της εργασίας: «Πρέπει σίγουρα να συνεργαστούμε και να δημιουργήσουμε σχέδια κοινής εξυπηρέτησης για να διασφαλίσουμε ότι οι πιο ευάλωτοι πληθυσμοί θα λάβουν τις σωστές υπηρεσίες και υποστήριξη την κατάλληλη στιγμή από τους σωστούς συνεργάτες υπηρεσιών. Αυτό θα απαιτήσει από κυβερνητικούς φορείς και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που βασίζονται σε ασφαλείς οργανώσεις και κοινοτικούς οργανισμούς να συνεχίσουν να εργάζονται μαζί, καθώς όλοι έχουμε σημαντικό ρόλο να παίξουμε καθώς προχωράμε την οικονομία, έτσι ώστε να σκεφτόμαστε την πλοήγηση στην αγορά εργασίας μετά την πανδημία» και προσέθεσε ότι τώρα που οι «επιχειρήσεις αρχίζουν αργά να ανοίγουν ξανά, αναμένουμε να δούμε μεγαλύτερο αριθμό αιτούντων για κάθε άνοιγμα εργασίας. Όταν συνεργαζόμαστε με εργοδότες γενικά ο μέγιστος κανόνας είναι ότι κάθε εργοδότης πρέπει να πάρει συνέντευξη τουλάχιστον από τρεις ειδικευμένους αιτούντες εργασία. Θα πρέπει να περιμένουμε ότι οι αιτούντες εργασία θα εκφράσουν την απογοήτευσή τους όταν υποβληθούν πολλές αιτήσεις, αλλά το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα η απασχόληση, οπότε πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να υποστηρίξουμε αυτούς τους αιτούντες εργασία μέσω αυτής της διαδικασίας και να τους κρατήσουμε αφοσιωμένους και να τους κρατήσουμε στο δρόμο προς την αυτάρκεια». Εκτίμησε ακόμα ότι με το τέλος της πανδημίας πρόκειται να παρουσιαστούν σημαντικές αλλαγές εκ νέου στο εργασιακό πεδίο παγκοσμίως.