Πενταετής έρευνα για την Ηπατίτιδα Α και τον Νοροϊό σε τρόφιμα στην Ελλάδα από το 2019 έως το 2024
Ο ιός της ηπατίτιδας Α (HAV) και ο νοροϊός (NoV) είναι σημαντικοί ιοί δημόσιας υγείας. Το HAV, μια οξεία ηπατική λοίμωξη που εξαπλώνεται μέσω της κοπράνων-στοματικής οδού, συνδέεται συνήθως με λοιμώξεις από τρόφιμα και νερό, επηρεάζοντας εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο λόγω διαφορετικών επιδημιολογικών προτύπων. Ομοίως, το NoV, μια κύρια αιτία σοβαρής γαστρεντερίτιδας, εξαπλώνεται γρήγορα μέσω μολυσμένων τροφίμων, νερού και επαφής από άτομο με άτομο, καθιστώντας το σημαντικό παράγοντα που συμβάλλει σε τροφιμογενείς επιδημίες.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Ο χυμός που ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αν παίρνετε φάρμακα για χοληστερόλη, πίεση, άγχος, καρδιά και αντισταμινικά
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Προσοχή: Και στην Ελλάδα το τυρί που προκαλεί ουραιμικό αιμολυτικό σύνδρομο και νεφρική ανεπάρκεια
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Νοθευμένο ελληνικό ελαιόλαδο και μέλι – Στη δημοσιότητα η λίστα Ιανουαρίου της ΕΕ για απάτη σε τρόφιμα
Ο HAV συνήθως προκαλεί μέτρια, αυτοπεριοριζόμενη ασθένεια με δια βίου ανοσία μετά τη μόλυνση. Ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει σε νοσηλεία και, σε σπάνιες περιπτώσεις, θάνατο, ειδικά σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Η ηπατίτιδα Α παρακολουθείται στην Ελλάδα μέσω του Συστήματος Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων. Από το 2004 έως το 2023, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (NPHO) κατέγραψε 1.985 κρούσματα, με μέσο όρο 99 περιπτώσεις ετησίως (SD: 86) και μέση ετήσια επίπτωση 0,91 κρούσματα ανά 100.000 άτομα. Πρόσφατα αδημοσίευτα επιδημιολογικά δεδομένα υποδεικνύουν τον Νοροϊό ως συνεχή κίνδυνο για τη δημόσια υγεία στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, ανεπιβεβαίωτα κρούσματα Νοροϊού αναφέρθηκαν στην Ελλάδα μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου 2024. Αυτή η επιδημία υπογραμμίζει την υψηλή μεταδοτικότητα του ιού και τη δυνατότητα να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας, υπογραμμίζοντας τη σημασία της στοχευμένης επιτήρησης και των προσπαθειών ελέγχου για τη μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με τις τροφιμογενείς ιογενείς λοιμώξεις.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Σοβαρός κίνδυνος από δημοφιλή δημητριακά της Nestle – Άμεση ανάκληση για έναν πρωτοφανή λόγο
Μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Πανεπιστημίου Θράκης εξετάζει τον επιπολασμό και την εξάπλωση του ιού της ηπατίτιδας Α (HAV) και του νοροϊού GI/GII τόσο στα εγχώρια παραγόμενα όσο και στα εισαγόμενα τρόφιμα στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια πέντε ετών (2019–2024).
Συνολικά 266 δείγματα τροφίμων αξιολογήθηκαν χρησιμοποιώντας υποχρεωτικές επιθεωρήσεις και διαδικασίες ανίχνευσης ιών, συμπεριλαμβανομένων 202 για την ηπατίτιδα Α και 64 για τον νοροϊό. Τα δείγματα συλλέχθηκαν και παραλήφθηκαν εντός 24 ωρών, είτε σε συνθήκες κατάψυξης για κατεψυγμένα προϊόντα είτε σε συνθήκες ψύξης (±5 °C) για νωπά προϊόντα, εκτός από τα αποξηραμένα ή διατηρημένα σε προϊόντα λαδιού, και προωθήθηκαν για ανάλυση. Οι κατηγορίες υψηλού κινδύνου που αναλύθηκαν ήταν τα λαχανικά, τα φρούτα τα μαλακά φρούτα/μούρα, τα επεξεργασμένα γεύματα και προϊόντα με βάση τα ζώα. Η μελέτη είχε στόχο να εντοπίσει κατηγορίες τροφίμων υψηλού κινδύνου και να διερευνήσει τις χρονικές τάσεις και τη γεωγραφική κατανομή της μόλυνσης.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Η Ιταλία ανακαλεί 99 συμπληρώματα διατροφής
Τα αποτελέσματα έδειξαν μόλυνση από HAV κυρίως στα λαχανικά (4,35% θετικό ποσοστό), με σποραδικά ευρήματα σε άλλες κατηγορίες. Ο Νοροϊός GI/GII ανιχνεύθηκε κυρίως σε μαλακά φρούτα/μούρα, με θετικό ποσοστό ειδικής κατηγορίας 6,45%
Πιο αναλυτικά, από το σύνολο των θετικών δειγμάτων για ηπατίτιδα Α, τέσσερα (50%) βρέθηκαν θετικά από την Ελλάδα και τέσσερα (50%) βρέθηκαν θετικά από την Τουρκία. Όσον αφορά τον Νοροϊό, και τα τέσσερα (100%) θετικά δείγματα προέρχονταν από την Ελλάδα.
Η ηπατίτιδα Α ανακαλύφθηκε σε 8 από τα 202 δείγματα, με 3,96% θετικά. Για τον νοροϊό GI/GII, τέσσερα από τα 64 δείγματα βρέθηκαν θετικά, με αποτέλεσμα ένα ποσοστό θετικότητας 6,25%. Η ανάλυση βρήκε σημαντική κυριαρχία δειγμάτων λαχανικών, που αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου δεδομένων για την ανίχνευση HAV. Τα λαχανικά είχαν θετική βαθμολογία 4,35% εντός της κατηγορίας, αθροίζοντας συνολικά 2,97% θετικά σε όλα τα δείγματα. Τα μαλακά φρούτα και τα μούρα αναγνωρίστηκαν επίσης ως μια σημαντική ομάδα, αντιπροσωπεύοντας το 18,32% όλων των δειγμάτων που εξετάστηκαν, αν και είχαν χαμηλότερο θετικό ποσοστό, 2,7% εντός της κατηγορίας. Τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, τα οποία αντιπροσώπευαν μόνο το 0,5% των συνολικών δειγμάτων, ξεχώρισαν λόγω του εξαιρετικά υψηλού ποσοστού θετικότητάς τους για συγκεκριμένη κατηγορία 100%, υποδεικνύοντας ένα μόνο θετικό δείγμα. Άλλες κατηγορίες, όπως φρούτα, επεξεργασμένα τρόφιμα, ξηροί καρποί και σπόροι και άλλες, δεν παρήγαγαν θετικά δείγματα, υποδεικνύοντας ότι αυτές οι ομάδες δεν ήταν μολυσμένες με ηπατίτιδα Α.
Τα μαλακά φρούτα/μούρα αποτελούσαν την πλειοψηφία των δειγμάτων (48,44%) και έδειξαν ποσοστό θετικότητας για νοροϊό 6,45% εντός της κατηγορίας, που αντιστοιχεί σε συνολικό ποσοστό θετικότητας 3,12%. Τα λαχανικά, που αποτελούσαν το 26,56% των δειγμάτων, δεν εμφάνισαν σημάδια μόλυνσης από Norovirus GI/GII. Τα φρούτα αντιπροσώπευαν το 10,94% των δειγμάτων και είχαν ποσοστό θετικότητας ανά κατηγορία 14,29%, αλλά τα επεξεργασμένα τρόφιμα, που αντιστοιχούσαν μόλις στο 6,25% των συνολικών δειγμάτων, είχαν το υψηλότερο ποσοστό θετικότητας εντός της κατηγορίας με 25%. Ξηροί καρποί και σπόροι, ζωικά προϊόντα και άλλες κατηγορίες δεν παρήγαγαν θετικά δείγματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν υπήρχε μόλυνση.
Αυτή η μελέτη τονίζει την ανάγκη ενσωμάτωσης της επιτήρησης του ιού που μεταδίδεται από τα τρόφιμα στα εθνικά συστήματα ασφάλειας τροφίμων. Τα ευρήματα δείχνουν τον επιπολασμό της ηπατίτιδας Α και του νοροϊού σε κατηγορίες τροφίμων υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των λαχανικών, των μαλακών φρούτων και των επεξεργασμένων τροφίμων, τονίζοντας τη σημασία των αυστηρών διαδικασιών ποιοτικού ελέγχου. Ο εντοπισμός δειγμάτων θετικών για HAV και Norovirus τόσο σε τοπικά όσο και σε εισαγόμενα τρόφιμα υπογραμμίζει τη σημασία της διατήρησης μιας ισορροπημένης προσέγγισης επιτήρησης που λαμβάνει υπόψη τους επιδημιολογικούς παράγοντες κινδύνου και τις τάσεις του εμπορίου.
Ενώ ο περιορισμένος αριθμός θετικών δειγμάτων που συγκεντρώθηκαν μπορεί να έχει αντίκτυπο στη στατιστική αξιοπιστία της μελέτης, τα ευρήματα δίνουν κρίσιμες γνώσεις σχετικά με τα τρωτά σημεία στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη ενίσχυσης των διαδικασιών δειγματοληψίας, τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής για την ενσωμάτωση δεδομένων κλινικών περιστατικών και την ανάπτυξη ολοκληρωμένων συστημάτων παρακολούθησης.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση https://www.mdpi.com/2076-0817/14/2/135
Αναφορά: Φωκάς, Ραφαήλ, Ζωή Αναστοπούλου, Καλυψώ-Αγγελική Κουκουβίνη, Μαρία-Ελένη Δημητρακοπούλου, Ζωή Κότσιρη, Ελευθερία Χόρτη-Τρίψα, Χρυσούλα Κότσαλου, Δημοσθένης Τζημωτούδης, και Απόστολος Βανταράκης. 2025. «Μακροχρόνια Επιτήρηση Διατροφικών Προϊόντων Διαφορετικής Προέλευσης: Πενταετής Έρευνα για την Ηπατίτιδα Α και τον Νοροϊό στην Ελλάδα, 2019–2024» Παθογόνα 14, αρ. 2: 135. https://doi.org/10.3390/pathogens14020135
Ακολουθήστε το Cibum 
