Οι επιπτώσεις που έχει η κλιματική αλλαγή στην ψυχική υγεία είναι λιγότερο άμεσα προφανείς ή ορατές. Συχνά ονομάζεται άγχος για το κλίμα ή οικολογικό άγχος, αυτό το συναίσθημα μπορεί να εκδηλωθεί ως αυτό που η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση και άλλοι περιγράφουν ως “χρόνιο φόβο περιβαλλοντικής καταστροφής”. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι γίνεται αισθητή από τους νέους σε όλο τον κόσμο, καθώς και από σημαντικό αριθμό ενηλίκων.
Οι επιστήμονες βίωναν ποικίλα, σύνθετα και συχνά αντίθετα συναισθήματα σχετικά με τη μοίρα του πλανήτη. Τα συναισθήματά τους απηχούν αυτά των μη επιστημόνων και μπορεί να είναι συντριπτικά, είτε αρνητικά είτε θετικά – αλλά μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν για να δημιουργήσουν χώρους όπου οι άνθρωποι μπορούν να μιλούν ειλικρινά και ανοιχτά για τους φόβους τους και για πιθανές λύσεις. Αυτό έχει σημασία γιατί, αν δεν μιλήσουμε, κινδυνεύουμε να έχουμε αυξημένα συναισθήματα απομόνωσης που μπορούν να οδηγήσουν σε αδυναμία και αδράνεια.
Μεταξύ του 2014 και του 2020 ο επιστημονικός επικοινωνιολόγος Joe Duggan, προσέγγισε επιστήμονες για το κλίμα σε όλο τον κόσμο και τους ρώτησε: «Πώς σας κάνει να αισθάνεστε η κλιματική αλλαγή;». Συγκέντρωσε τις απαντήσεις τους με τη μορφή σύντομων, χειρόγραφων επιστολών. Πέντε χρόνια μετά την έναρξη του αρχικού προγράμματος “Έτσι αισθάνεστε;”, επέστρεψε σε μερικούς από τους αρχικούς συνεισφέροντες και τους έθεσε την ίδια ερώτηση.
Κατά την ανάλυση όλων των επιστολών που υποβλήθηκαν καθ ‘όλη τη διάρκεια του έργου, κατέστη σαφές ότι οι επιστήμονες του κλίματος αισθάνονται πολλά συναισθήματα για το κλίμα, μερικά αρνητικά και άλλα θετικά.
Τα αρνητικά συναισθήματα ήταν πιο συχνά, με τους συμμετέχοντες να αναγνωρίζουν συναισθήματα όπως “αγωνία”, “θυμός” και “αναστάτωση”. Αρχικά, η «ελπίδα» εμφανίστηκε ως το πιο συχνό θετικό συναίσθημα. Ωστόσο, όσο περισσότερο εξετάστηκε αυτό, τόσο πιο σαφές γινόταν ότι το αίσθημα ελπίδας για το μέλλον δεν ήταν πάντα ένα απλό, θετικό συναίσθημα. Δύο βασικοί τύποι ελπίδας παρουσιάστηκαν: “λογική ελπίδα” και “ευσεβής πόθος”.
Η λογική ελπίδα είχε λόγους: «μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι, γιατί βλέπουμε (διάφορες θετικές) αλλαγές». Η ευσεβής ελπίδα πήγε με περισσότερες αρνητικές δηλώσεις και επιθυμία για μελλοντική αλλαγή.
Έλεγχος του άγχους
Φαίνεται ότι πολλοί άνθρωποι, ειδικοί και άλλοι, έχουν σύνθετες συναισθηματικές αντιδράσεις στην κλιματική αλλαγή. Γιατί λοιπόν η συναισθηματική αντίδραση έχει σημασία και τι πρέπει να γίνει γι’ αυτό;
Μερικοί έχουν προσφέρει πρακτικές λύσεις στο άγχος για το κλίμα: πράγματα που μπορείτε να κάνετε σε ατομικό επίπεδο για να μειώσετε το αποτύπωμά σας. Άλλοι ζητούν διαμαρτυρίες για να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτά τα ζητήματα και να αναγκάσουν την πολιτική αλλαγή. Αυτές είναι ζωτικής σημασίας απαντήσεις σε περιβαλλοντικές κρίσεις, αλλά χάνουν ένα πολύ σημαντικό μέρος της αντιμετώπισης του άγχους: πώς οι άνθρωποι επιλέγουν να κατανοήσουν, να αποδεχτούν και να ζήσουν με τα συναισθήματά τους.
Το άγχος για το κλίμα, ή οποιοδήποτε φάσμα συναισθημάτων για την κλιματική αλλαγή, δεν είναι απαραίτητα κακό πράγμα, όπως αναφέρει το Green Queen.
Πολλοί άνθρωποι μπορεί να φοβούνται την άνοδο του “doomism” – την αίσθηση ότι η ανάληψη δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής είναι άσκοπη. Αλλά δεν είναι πολύ αργά και πολλά συναισθήματα, ακόμη και το άγχος, μπορούν να οδηγήσουν σε θετική δράση.
Πολλοί από τους επιστήμονες που συνέβαλαν στην έρευνα, δήλωσαν ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που ρωτήθηκαν πώς αισθάνονται για την κλιματική αλλαγή. Οι χώροι για τα συναισθήματά τους είναι επίσης σημαντικοί για την αντιμετώπιση και την ελαχιστοποίηση της καταστροφής και την ενδυνάμωση των επιστημόνων, ώστε να συνεχίσουν την έρευνά τους – και, ίσως, ακόμη και να ελπίζουν.
Ακολουθήστε το Cibum 
